Ερασιτέχνης Φωτογράφος της Κατοχής.
Άρθρο του Γρηγόρη Βλασσά: «Επάγγελμα Φωτορεπόρτερ», εκδ. Photo Imaging group.
Ο Κώστας Παράσχος γεννήθηκε στις Κυδωνιές (Αϊβαλή) της Μικράς Ασίας το 1912. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, η οικογένειά του πήγε στη Μυτιλήνη και το 1924 εγκαταστάθηκε οριστικά στην Αθήνα. Σπούδασε Νομική, Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες στο Παν/μιο Αθηνών απ'όπου πήρε και το δίπλωμά του. Παρακολούθησε και μαθήματα φιλολογίας, όμως αφοσιώθηκε επαγγελματικά στη Δημοσιογραφία. Πραγματοποίησε αποστολές εκτός Ελλάδας, στην Αγγλία, την Αυστρία, την Αίγυπτο, το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Γιουγκοσλαβία, την Ελβετία, τις ΗΠΑ, την Ιταλία και την Τουρκία. Από το 1957 έως το 1970 διηύθυνε το περιοδικό «Η διάπλαση των παίδων».
Υπηρετούσε στο στρατό όταν οι Γερμανοί επιτέθηκαν στην Ελλάδα. Με την κατάρρευση του μετώπου επέστρεψε στην Αθήνα. Ο ίδιος λέει, το Νοέμβριο του 1973, στο λεύκωμά του «Η κατοχή – φωτογραφικά τεκμήρια 1941 -44) : «Επέστρεψα στην Αθήνα, κάποιο πρωινό του Μάη, όταν ήδη στην Ακρόπολη κυμάτιζε η σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό. Αντίκρισα τα έκπληκτα και χαρούμενα πρόσωπα των δικών μου, που είχαν καιρό να μάθουν νέα μου και νόμιζαν ότι βρισκόμουν στην Κρήτη. Είδα την πονεμένη Αθήνα, που μέσα στην αναστάτωσή της δεν εννοούσε να παραδεχθεί, πως βρίσκονταν κάτω από τη μπότα του κατακτητή. Η γενιά του σαράντα, που έζησε την νικηφόρα προέλαση στη Βόρειο Ήπειρο, μετά την φασιστική επίθεση της 28ης Οκτωβρίου, δεν μπορούσε να χωνέψει την σκλαβιά της πατρίδος μας και πολύ περισσότερο να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση...
Αρχίσαμε να ξεχνάμε την εποχή που ο θάνατος και η δυστυχία πλανιόταν γύρω μας, που είχαμε εξοικειωθεί με τα πιο βάρβαρα και ταπεινά αισθήματα και που παρουσιάζονταν όμως πράξεις ηρωισμού, ασύλληπτες για την εποχή μας. Ήταν η εποχή που ευτυχώς δεν έλειψε η πίστη στη φυλή μας. Η ελπίδα και το χιούμορ ακόμα στη ζωή. Γιατί η ζωή έχει χιούμορ και στις στιγμές δυστυχίας...»
Κατά τη διάρκεια της κατοχής ο Κώστας Παράσχος επιδόθηκε στη δημιουργία ενός φωτογραφικού έργου με εικόνες και στιγμιότυπα της κατοχικής Αθήνας, με κίνδυνο της ζωής του, διότι απαγορεύονταν η λήψη φωτογραφιών και τιμωρούνταν με την ποινή του θανάτου όποιος τολμούσε και κατόρθωσε να μας αφήσει εικόνες – μαρτυρίες που μόνο φωτογραφικά θα μπορούσε κανείς να τις προσεγγίσει, αφού είναι αδύνατον να περιγραφούν με λόγια. Τράβηξε περίπου 800 φωτογραφίες στη διάρκεια των ετών 1941 -1944, εμφανίζοντας ο ίδιος τα φιλμ του και κρύβοντάς τα σε δυσπρόσιτα σημεία, κυρίως στην στέγη του σπιτιού του. Έκανε φωτογραφικά ντοκουμέντα, όλα εκείνα τα θέματα που είχαν ενδιαφέρον, που θύμιζαν την κατοχή και τις αλλαγές στη Ζωή της Αθήνας.
Τα φωτογραφικά λευκώματα «Κατοχή» και «Απελευθέρωση» θα αποτελέσουν σταθμό όχι μόνο στα φωτογραφικά δρώμενα της χώρας μας, αλλά και στη νεότερη Ιστορία μας.
Άλκη Ξανθάκη : Ιστορία της Ελληνικής Φωτογραφίας
"..... Με τήν άπογώρησή τους από την Ελλάδα, τά συμμαχικά στρατεύματα κατάστρεψαν τίς φωτογραφικές εγκαταστάσεις της Kodak, γιά νά μήν πέσουν ατά χέρια των Γερμανών. "Οπως ήταν φυσικό, ή Kodak παράμεινε κλειστή στή διάρκεια τής κατοχής, αλλά κυκλοφόρησαν λιγοστά φιλμ της, υπόλοιπα τών αποθεμάτων της.
Με τόν έρχομό τους στήν 'Αθήνα, οί Γερμανοί κατάσχεσαν ολο τό κινηματογραφικό καί φωτογραφικό ύλικό του 'Αλβανικού πόλεμου, πού βρισκόταν στή Γεωγραφική 'Υπηρεσία Στρατου καί γιά τό όποιο δέν είχε υπάρξει πρόνοια νά διαφυλαχτει κατάλληλα. Κατάστρεψαν επίσης, ολο τό φωτογραφικό αρχειο τών άδελφων Γαζιάδη γιατί σε αυτό ύπήρχαν φωτογραφιες και αρνητικά από τήν εξελιξη της κατασκευής τών όχυρωματικών έργων τής «γραμμής Μεταξά». Διασώθηκε, ομως, τό κινηματογραφικό αρχειο τους, πού βρισκόταν κρυμμένο στό ύπογειο του σπιτιού, ένός από τούς άδελφούς Γαζιάδη, στό Ψυχικο.....
Οι πρωτες φωτογραφιες τής κατοχής πάρθηκαν άπό τόν Μανωλη Μεγαλοικονόμου, που κατορθωσε νά τις στείλει στό έξωτερικό γιά δημοσίευση. Όταν οί Γερμανοί άπαγόρευσαν με τήν ποινή τού θανάτου να φωτογραφίζονται οι βαρβαρότητές τους, πολλοί έπαγγελματίες υποχρεώθηκαν νά κάνουν διάφορα άλλα έπαγγέλματα, γιά νά έπιζήσουν. Στά δύσκολα αύτά χρόνια πέθαναν ό Δημητρης Γιάγκογλου καί ό Νίκος Σούτσος, ενώ τραυματίστηκε ο Πέτρος Πουλίδης στήν προσπάθειά του νά φωτογραφίσει τήν άθλιότητα πού εβλεπε γύρω του.
Οι 'Ερασιτέχνες ομως ήταν εκεινοι πού, άψηφώντας τούς κινδύνους, κατεγραψαν συστηματικά με τις μηχανες τους, τά δραματικά αύτά χρόνια: ό δημοσιογράφος Κωστας Παρασχος με τή φωτογραφική του μηχανή καί ό αξιωματικος του ναυτικου Α. Παπαναστασιου μέ τήν κινηματογραφική του.
Ένας άριθμός άπό τίς 850 φωτογραφίες, πού πήρε Παράσχος, κυκλοφόρησαν σέ βιβλίο, τό 1973, με τίτλο:
«Ή Κατοχή – φωτογραφικά τεκμήρια 1941 – 1944»,
«...H φωτογραφική μου μηχανή βρισκόταν πάντα στήν πίσω τσέπη του πανταλονιου μου ή στήν εσωτερική τσέπη τής καπαρντίνας μου. 'Έπαιρνα θέματα πού είχαν ένδιαφέρον, κάθε τι πού θύμιζε τήν κατοχή καί τίς άλλαγές στή ζωή μας. Παράλληλα ομως, φρόντιζα νά πλουτίσω τη συλλογή μου μέ τοπία καί φιλικά πρόσωπα, ώστε, αν παρουσιαζόταν άνάγκη, νά δικαιολογήσω τή δράση μου σάν τό άπλό ένδιαφέρον ένός έρασιτέχνη φωτογράφου, πού παράλληλα μέ τόν άγώνα γιά τήν έπιβίωση καί τή βιοποριστική του έργασία, δέν μπορούσε νά ξεχάσει τήν άγάπη του ορειβάτη καί φυσιολάτρη στή φωτογραφία....», γράφει ό ιδιος, στόν πρόλογο του βιβλίου του.
Καί πιό κάτω αναφέρει: «...Τραβούσα τίς φωτογραφίες πολύ βιαστικά, κυριολεκτικά στά κλεφτά γιά νά μη δίνω στόχο...
Στίς φωτογραφήσεις μου δέν χρησίμοποιουσα φωτόμετρο καί ειδικούς φακούς, αν και θά μου ήταν τόσο χρησιμα. Βασιζόμουνα μονάχα στήν πείρα μου. Τίς εμφανίσεις των φίλμ τίς έκανα μόνος μου, τή νύντα, χωρίς να εχω τήν καταλληλη θερμοκρασία, πού χρειαζοταν για τά ύγρά...
Ισως γνωστοί καί άγνωστοι μέ παρεξήγησαν βλέποντας, σέ μιά εποχή δυστυχίας καί φρίκης ν' άσχολουμαι μέ τή φωτογραφική τέχνη. Δέν θά ξεχάσω τήν αγανάκτηση ένός ήλικιωμένου διαβάτη κάπου στά 'Εξάρχεια πού μ' εβρισε μέ χυδαία λόγια, οταν μέ είδε νά φωτογραφίζω κάποιο πεινασμένο, πού κειτόταν μισοπεθαμένος στό πεζοδρόμιο...»....
Ονομαστικός κατάλογος Φωτογράφων και Κινηματογραφιστών στον πόλεμο 1940-41
"Πάνω απο 40 είναι τα ονόματα των φωτογράφων - δημιουργών τους οποίους καταφέραμε να πιστοποιήσουμε στα 22 χρόνια που ασχολούμαστε με την έρευνα πάνω στη ιστορία της φωτογραφίας" , ευγενική προσφορά του Μανώλη Κασιμάτη, Φωτογράφου και Ερευνητή
