Από τα Παρισινά καφέ του '33 στον Ισπανικό εμφύλιο του '37
και στο Μεξικό του '39
Γεννήθηκε στη Βουδαπέστη το 1912 και πέθανε στο Μεξικό το 2000. 'Εζησε στη Γαλλία, στο Βερολίνο, την Ισπανία και το Μεξικό. Τελείωσε τη πιο διάσημη σχολή φωτογραφίας της Βουδαπέστης, με επικεφαλής τον József Pécsi, ιδρυτή των φωτογραφικών σπουδών στην Ουγγαρία.
Μεγάλωσε σε ένα εύπορο περιβάλλον, αλλά η βία, ο κίνδυνος και η αδικία εκείνης της εποχής επηρέασαν βαθιά την ιδεολογία της. Συναντήθηκε με τον Μπρέχτ και επηρεάστηκε από το Bauhaus και τον Σουρεαλισμό. 'Οταν ήταν έφηβη συνάντησε τον Ρόμπερτ Κάπα στη Βουδαπέστη. Η φιλία τους διήρκεσε μέχρι το τέλος της ζωής του Κάπα το 1954. Και οι δύο δραστηριοποιήθηκαν μέσα στο αριστερό κίνημα της εποχής και πολύ συχνά ο ένας έκανε το πορτραίτο του άλλου....
Το 1930, η Χόρνα και ο Κάπα χωρίστηκαν όταν η Κάτι πήγε να ζήσει στο Βερολίνο. Στη γερμανική πρωτεύουσα, εργάστηκε στο πρακτορείο του Simon Guttman, εκεί συναντήθηκε με τον θεατρικό συγγραφέα και σκηνοθέτη Bertolt Brecht, καθώς και με τον ζωγράφο και φωτογράφο του Bauhaus, Lazlo Moholy Nagy. Τα φωτομοντάζ και οι διπλοτυπίες του Nagy επρόκειτο να την επηρεάσουν καθοριστικά για τα επόμενα χρόνια.
Kati Horna
Ξανασυναντήθηκε με τον Κάπα στο Παρίσι το 1933, η Χόρνα τότε έκανε φωτορεπορτάζ για τη γαλλική Agence Photo και οι δουλειές της "Flea Markets" (1933) και "Cafes de Paris" (1934) έγιναν παγκοσμίως γνωστές και δημοφιλείς. Παρόλο που η Χόρνα κέρδισε μεγάλη δημοτικότητα με το έργο της, προτιμούσε να παραμείνει έξω από το προσκήνιο και να εργάζεται για μικρότερους οργανισμούς και φωτογραφικά πρακτορεία.
Το 1937, κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου πολέμου, μετακόμισε στη Βαρκελώνη όπου η Δημοκρατική Ισπανική κυβέρνηση της ανέθεσε να τεκμηριώσει το πόλεμο και τη καθημερινή ζωή των κοινοτήτων στη πρώτη γραμμή στην Αραγονία, τη Βαλένθια και η Μαδρίτη.
Όταν κατέφυγε στο Μεξικό μετά το τέλος του Εμφυλίου ήρθε σε επαφή με καλλιτέχνες που είχαν διαφύγει και αυτοί εκεί όπως οι Remedios Varo, Benjamín Péret, Emeric Chiki Weisz, Edward James, Tina Modotti και Leonora Carrington. Τα έργα από εκείνη την περίοδο και έπειτα έγιναν περισσότερο πειραματικά, ελεύθερα, σκληρά, εκφράζοντας με πόνο τα συναισθήματά της για ότι είχε συμβεί στη ζωή της και στο αριστερό κίνημα.
Στο Μεξικό διερεύνησε παράλληλα και την αρχιτεκτονική φωτογραφία όπου αποτύπωσε με μοναδικό στιλ τα δημόσια κτίρια.
Δίδαξε επί σειρά ετών στα Πανεπιστήμια Escuela Nacional de Artes Plásticas , Academia de San Carlos και Universidad Iberoamericana, μεταξύ 1958 και 1963.
Η δουλειά της έχει συμπεριληφθεί σε πολλές εκθέσεις στο Μεξικό και την Ισπανία.
Kati Horna by Robert Capa
Το αρχείο του Ισπανικού Εμφυλίου
Tο φωτογραφικό αρχείο της Χόρνα με τα ντοκουμέντα του Ισπανικού Εμφυλίου ανακαλύφθηκε ύστερα από 80 χρόνια σε 48 ξύλινα κιβώτια, μαζί με τα αρχεία της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ισπανών Εργατών (CNT). Το φωτογραφικό αυτό αρχείο που ήρθε στο φως, παρέμεινε κρυμμένο στην Ολλανδία, όπου είχε αποσταλεί μαζί με άλλα ντοκουμέντα προκειμένου να μην καταστραφούν από το φρανκικό καθεστώς.
Μέχρι σήμερα όλοι θεωρούσαν ότι το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς της χάθηκε κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου πολέμου. Στα κιβώτια που βρέθηκαν υπάρχουν 500 αρνητικά του 1937 και 1938 όταν η Χόρνα κάλυπτε τον Ισπανικό Εμφύλιο για λογαριασμό της Αναρχικής Ομοσπονδίας της Ιβηρικής. Η ίδια η Χόρνα είχε διασώσει 250 αρνητικά που πούλησε στο Ισπανικό κράτος το 1983, όταν κατέφυγε από την Ισπανία στη Γαλλία και από εκεί μαζί με τον σύζυγό της στο Μεξικό για να γλιτώσει από τη ναζιστική κατοχή.
Η Χόρνα φωτογράφιζε την ίδια εποχή με τους Ρόμπερτ Κάπα, Γκέρντα Τάρο και Ντέιβιντ Τσιμ Σίμουρ, τα αρχεία των οποίων αποκαλύφθηκαν το 2007. H ίδια δεν έφτασε ποτέ στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Η δική της αφήγηση αφορά τα μετόπισθεν, τις λεπτομέρειες της ιστορίας και τα παραλειπόμενά της.
Κατέγραψε την καθημερινότητα δίπλα στον θάνατο που προϋπέθετε και την προσωπική της εμπλοκή στην απεικόνιση. Δουλεύοντας για τους αναρχικούς, ως στρατευμένη καλλιτέχνης, οι φωτογραφίες της χρησίμευαν ως απάντηση στη δυσφημιστική προπαγάνδα του Φράνκο κατά των αντιφασιστικών δυνάμεων.
Ο τρόπος με τον οποίο φωτογράφιζε άλλαξε και τον τρόπο με τον οποίο πολλοί έβλεπαν τον πόλεμο. Κατάφερε να συλλάβει τα συναισθήματα των αμάχων και των γυναικών σε μια αυστηρά «ανδρική υπόθεση» όπως ήταν ο πόλεμος.
Ισπανικός Εμφύλιος, Δημοκρατικός Στρατός
Η φωτογραφική της ματιά
'Οταν η Χόρνα μετακόμισε στο Παρίσι το 1933 με τη φωτογραφική σειρά "Les Cafés de Paris" (1934) έστρεψε την προσοχή της με ανάλαφρη, αυθόρμητη και ξέγνοιαστη ματιά στη καθημερινή ζωή στους δρόμους και τα καφέ της γαλλικής πρωτεύουσας. Αυτή η ελαφριά διάθεση όμως γρήγορα επισκιάστηκε από τις εικόνες που θα υπαγόρευε η Ιστορία του Ισπανικού Εμφυλίου Πόλεμου το 1936...
Η Χόρνα ανέπτυξε ένα ιδιότυπο φωτογραφικό ύφος επηρεασμένο από την επανάσταση, την εξορία στο Μεξικό και την απώλεια. Η δουλειά της χαρακτηρίζεται από την επιρροή των αρχών της Σουρεαλιστικής Φωτογραφίας και τη πορεία και προσέγγισή της από το φωτορεπορτάζ στη φωτογραφία ντοκουμέντο.
"Umbrellas, Meeting of the CNT"
Οι πιο εμβληματικές της φωτογραφίες της είναι οι :"Stairway to the Cathedral" (1937) όπου το πρόσωπο μιας γυναίκας αναμιγνύεται με τα τούβλα τοίχου καθεδρικού ναού. Το ένα μάτι, φυλακισμένο πίσω από ένα παράθυρο με κάγκελα που μοιάζει με μάσκα, ενώ το άλλο τυλίγεται και χάνεται στις σκιές...
Και η :"Umbrellas, Meeting of the CNT" (Spanish - Confederación Nacional del Trabajo - Anarchosyndicalist Labour Unions), την οποία τράβηξε από τον τελευταίο όροφο κοντινού κτηρίου. Οι σύντροφοί της θρηνούν σε κηδεία αναρχοσυνδικαλιστή. Η βροχή πέφτει, η θάλασσα των μαύρων ομπρελών είναι πυκνή, η ατμόσφαιρα βαριά και το μέλλον τρομερά δυσοίωνο για όλους...
Είπε : “The camera is not an impediment, it is oneself!”
κείμενο - επιμέλεια : J.Eco
πηγές:
michaelhoppengallery.com - elculture.gr - wipedia - Τime.com
Kati Horna
Παρίσι 1933
Kati Horna και Σουρεαλισμός
Ισπανικός Εμφύλιος
