Ο Vittorio Sella (1859-1943) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους και ορειβάτες του τέλους του δέκατου ένατου και των αρχών του εικοστού αιώνα. Ήταν ανιψιός του Quintino Sella, ενός από τα ιδρυτικά μέλη της Ιταλικής Αλπικής Λέσχης (1863). Ήταν εξίσου διάσημος τόσο για τις φωτογραφίες του όσο και για τις αναβάσεις του.
Ο ίδιος ο Sella έλεγε ότι είχε αποφασίσει να συνδυάσει τη φωτογραφία και την ορειβασία από το 1880. Ενδιαφερόταν μόνο για τις υψηλές περιοχές των Άλπεων, οι οποίες δεν είχαν ακόμη εξερευνηθεί και φωτογραφηθεί.
Οι πρώτες φωτογραφίες στα βουνά
Ο Sella ήταν μόλις δεκαεννέα ετών όταν έκανε την πρώτη του απόπειρα στην ορεινή φωτογραφία, πηγαίνοντας στην κορυφή του όρους Mars, το οποίο δεσπόζει της Biella στα 2600 μέτρα. Με τον βαρύ φωτογραφικό εξοπλισμό που είχε δανειστεί, ο Sella έφτιαξε το πρώτο πανόραμα των Άλπεων. Η τεχνική ήταν αυτή του υγρού κολλοδίου, η οποία απαιτούσε όχι μόνο να μεταφέρει ένα μικρό εργαστήριο και έναν σκοτεινό θάλαμο στο βουνό, αλλά και να εμφανίζει τις πλάκες επί τόπου όσο ήταν ακόμα υγρές. Η τεχνική πρόοδο στη φωτογραφία θα διευκολύνει το έργο του φωτογράφου , τα καινούργια ξηρά αρνητικά θα μπορούν να προετοιμάζονται εκ των προτέρων και να εμφανίζονται αργότερα. Η υψηλότερη ευαισθησία τους επιτρέπει επίσης και μικρότερους χρόνους έκθεσης.
Ο Sella αποδίδει μεγάλη σημασία στη φωτογραφία και υποτάσσει σε αυτήν την ορειβασία, όταν πολλοί φωτογράφοι της εποχής του επιχειρούν το αντίθετο.
Vittorio Sella
Ο πρώτος χειμώνας στο Matterhorn, πρώτες φωτογραφίες
Ο Sella ανέπτυξε ιδιαίτερη προτίμηση στη χειμερινή αναρρίχηση. Του άρεσε ιδιαίτερα να ανεβαίνει και να φωτογραφίζει βουνά το χειμώνα για την ποιότητα του αέρα, δηλαδή τη διαύγειά του λόγω του κρύου. Το 1882 οδήγησε την πρώτη ομάδα με σχοινί στην κορυφή του Matterhorn το χειμώνα. Την ίδια χρονιά, έγραψε στην λονδρέζικη εταιρεία J. H. Dallmeyer και τους ζήτησε να τροποποιήσουν μια φωτογραφική μηχανή με πλάκες 30x40 ώστε να μπορεί να τη μεταφέρει ευκολότερα στις Άλπεις. Η φωτογραφική μηχανή ζύγιζε σχεδόν 18 κιλά, ενώ κάθε πλάκα λίγο κάτω από ένα κιλό. Προηγουμένως, ο Sella είχε χρησιμοποιήσει το μικρότερο φορμά 24x30 αλλά δεν του άρεσε το αισθητικό αποτέλεσμα.
'Ελεγε: "Θεώρησα ότι το φορμά 24x30 είναι αισθητικά πολύ τετράγωνο και ότι επιπλέον δεν επαρκεί για την επίτευξη του στόχου που είχα θέσει τότε, να προσφέρω χάρη στη φωτογραφία, την καλύτερη δυνατή εικόνα των Άλπεων, για αυτό επέλεξα το μεγαλύτερο φορμά 30x40".
Φωτογραφία και Ζωγραφική
Αν και είναι γνωστός ως ορειβάτης και ως φωτογράφος, ο Sella υπήρξε και ζωγράφος. Μαθήτευσε κοντά στον Ciardi, αν και δεν είχε καμία πρόθεση να κάνει καριέρα στη ζωγραφική. Έκανε κάποιες εκθέσεις ζωγραφικής για τυπικούς λόγους και χωρίς μεγάλη επιτυχία. Στους πίνακές του, ο Sella επιδεικνύει ακριβή και προσεκτική ματιά στη λεπτομέρεια, αλλά και στον τρόπο τοποθέτησης του φωτός. Η φωτογραφία και η ζωγραφική είναι προφανώς συνδεδεμένες στη τέχνη του Sella, και αρκετοί πίνακες είναι προφανώς ζωγραφισμένοι από φωτογραφία που τραβήχτηκε από τον ίδιο, όπως ο ορεινός όγκος Monte Rosa από το Tyndall Peak.
Αποστολές στον υπόλοιπο κόσμο
Ωστόσο, ο Sella δεν έμεινε περιορισμένος στις Άλπεις, εξερεύνησε και άλλες οροσειρές στο κόσμο στο πλαίσιο αποστολών που διοργάνωσε ο δούκας του Αμπρούτσο. Πήγε στον Καύκασο τρεις φορές, το 1889, το 1890 και το 1896, όπου η ομάδα πραγματοποίησε αρκετές αναβάσεις. Ήταν δε από τους πρώτους που κατάφεραν να ανέβουν στο Έλμπρους, την υψηλότερη κορυφή της Ευρωπαϊκής Ρωσίας στα σύνορα με τη Γεωργία στα 5642 μέτρα.
Το 1890 παρουσίασε τη δουλειά που τράβηξε από το Καύκασο στο Λονδίνο και κέρδισε το πρώτο βραβείο . Το 1897 πήγε στην Αλάσκα. Δυστυχώς, πολλές από τις φωτογραφίες δεν διασώθηκαν λόγω της υγρασίας. Ο Sella επισκέφθηκε επίσης τα Ιμαλάια δύο φορές, το 1899 και το 1909, όταν συμμετείχε σε αποστολή που διοργάνωσε ο Δούκας του Αμπρούτσο. Κατά τη διάρκεια της αποστολής στο Καρακορούμ, η ομάδα απέτυχε να ανέβει στη Κ2 (όπως και η πρώτη αποστολή στην οποία συμμετείχε ο Ελβετός γιατρός και φωτογράφος Jules Jacot-Guillarmod το 1902). 'Ετσι η ομάδα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την ανάβαση στη θέση Chogolisa, μόλις 150 μέτρα από την κορυφή, λόγω κακών καιρικών συνθηκών. Αυτό ήταν τότε και το νέο ρεκόρ υψομέτρου στη Κ2.
Το 1906, ο Sella συνόδευσε τον πρίγκιπα στο Rwenzori σε μια οροσειρά που εκτείνεται ανάμεσα στην Ουγκάντα και το Κονγκό και την οποία είχε επισκευθεί για πρώτη φορά Ευρωπαίος μόλις το 1876. Η αποστολή πραγματοποίησε δεκαέξι αναβάσεις και ονόμασε αρκετές κορυφές. Ο Sella συμμετέχει στις περισσότερες ευρωπαϊκές αποικιακές αποστολές που αποσκοπούσαν στην κατάκτηση ανέγγιχτων περιοχών του κόσμου. Παρόλο αυτά παραμένει σεμνός και επικεντρωμένος στην ομορφιά των βουνών και της ορειβασίας.
Ο Sella απέδιδε μεγάλη σημασία στην αισθητική και την ομορφιά του ορεινού τοπίου και λυπόταν που αυτό άφηνε αδιάφορους τους περισσότερους ορειβάτες της εποχής του.
Συνέχισε την ορειβασία μέχρι τα βαθιά του γεράματα και έκανε την τελευταία του προσπάθεια στο Matterhorn στα εβδομήντα έξι του χρόνια. Η προσπάθεια απέτυχε όταν ένας από τους οδηγούς του τραυματίστηκε κατά την ανάβαση.
Οι φωτογραφίες του δημοσιεύτηκαν, εκτέθηκαν και επαινέθηκαν ιδιαίτερα. Ο Ansel Adams, ο οποίος είδε δουλειά του στην αμερικανική λέσχη Sierra Club, είπε ότι : "οι φωτογραφίες του Sella ενέπνεαν ένα θρησκευτικό δέος..."
Πολλές από τις φωτογραφίες που τράβηξε ήταν από βουνά που δεν είχαν καταγραφεί προηγουμένως και έτσι δεν έχουν μόνο καλλιτεχνική αλλά και ιστορική αξία.
Το Ίδρυμα Sella (Fondazione Sella) διαχειρίζεται το σύνολο των φωτογραφιών του. Φωτογραφίες του Sella εκτίθενται μόνιμα στο Museo Nazionale della Montagna "Duca degli Abruzzi" στο Τορίνο. Ορισμένες φωτογραφίες του από τα βουνά Rwenzori ανήκουν στο Πανεπιστήμιο Makerere στην Καμπάλα της Ουγκάντα.
Ο Sella πέθανε στη Biella της Ιταλίας το 1943.
Αποστολή στον Καύκασο της Γεωργίας
Ο Sella ταξίδεψε στον Καύκασο τρείς φορές για την κατάκτηση των κορυφών του, το 1889, το 1890 και το 1896. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών επισκέφθηκε τη περιοχή Svaneti, όπου απαθανάτησε τα χωριά τους ανθρώπους και τα τοπία του Καυκάσου. Στα ημερολόγιά του περιγράφει τους κατοίκους του Svaneti ως έναν αυθεντικό, περήφανο και ευγενή λαό.
Στις σημειώσεις του για το όρος Ushba ιδωμένο από τον άνω ρου του ποταμού Enguri ο φωτογράφος γράφει: "Το όρος Ushba, είναι το βουνό της βροχής. Στο σούρουπο αυτή η ψηλή κορυφή είναι μεγαλειώδης στην κομψότητα των αδάμαστων μορφών της, αν με την πρώτη ματιά προκαλεί έκπληξη, με μια πιο προσεκτική παρατήρηση οι φανταστικές γραμμές της απλά συναρπάζουν. Η λευκή πυραμίδα του όρους Tetnuld στο βάθος και η μακριά χιονισμένη κορυφογραμμή που εκτείνεται προς το όρος Shkhara αποτελούν το φόντο μιας εκπληκτικά μεγαλοπρεπούς εικόνας".
Αξίζει να σημειωθεί ότι μία από τις βουνοκορφές της ευρύτερης οροσειράς του Καυκάσου φέρει το όνομά του. Ο Sella έκπληκτος από την ομορφιά του Καυκάσου άφησε μια μοναδική πολύτιμη πολιτιστική κληρονομιά στη Γεωργία και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Svaneti
To 'Ιδρυμα Sella και η φωτογραφική κληρονομιά του (Fondazione Sella)
Η φωτογραφική σειρά του αρχείου Vittorio Sella είναι μια συλλογή φωτογραφιών που τράβηξε ο διάσημος ορειβάτης και φωτογράφος του βουνού από το 1879 έως τα τέλη της δεκαετίας του 1930. Η σειρά χωρίζεται στις Άλπεις, στον Καύκασο και σε διάφορες άλλες αποστολές υπό την ηγεσία του Δούκα του Αμπρούτσι. Η σειρά Άλπεις, που ξεκινά το 1879, καταγράφει σχεδόν όλες τις κύριες κορυφές των Άλπεων από την ιταλική καθώς και από τη γαλλική και την ελβετική πλευρά.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι το φωτορεπορτάζ των αποστολών που οργάνωσε στον Καύκασο (1889-1890-1896), για τις οποίες τιμήθηκε με βραβεία από τον τσάρο Νικόλαο Β' και από τη Βασιλική Γεωγραφική Εταιρεία του Λονδίνου. Αυτές οι πρώτες διεθνείς αναγνωρίσεις εδραίωσαν τη φήμη του ως σπουδαίου φωτογράφου των βουνών. Ο Luigi Amedeo di Savoia, δούκας των Abruzzi, σημαντική φυσιογνωμία στις διεθνείς αποστολές εκείνα τα χρόνια, τον κάλεσε να είναι επίσημος φωτογράφος στις αποστολές στην Αλάσκα (1897), στο Ruwenzori (1906) και στο Karakorum (1909), από τις οποίες ο Sella επέστρεψε με μια σειρά φωτογραφιών μεγάλου αισθητικού, τεκμηριωτικού και ορειβατικού ενδιαφέροντος.
Μια άλλη σημαντική αποστολή πραγματοποιήθηκε υπό την καθοδήγηση του Άγγλου ορειβάτη Douglas W. Freshfield στο Σικκίμ κατά μήκος των πλαγιών του Kangchenjunga (1899). Εκτός από τη φωτογραφική τεκμηρίωση των επίσημων αποστολών, το Ίδρυμα Sella συντηρεί φωτογραφίες της σειράς Miscellaneous που περιλαμβάνουν οικογενειακά ταξίδια (Μαρόκο, Πορτογαλία, Ισπανία, Γαλλία κ.λπ.), διακοπές, κυνήγια, την καθημερινή ζωή στο σπίτι της οικογένειας στο San Gerolamo πάνω από τη Biella και τα κυριότερα αξιοθέατα της Biellese.
Το 'Ιδρυμα διατηρεί φωτογραφίες που αφορούν την τοπική ιστορία, τα βουνά και πολλά άλλα. Οι συλλογές και οι φωτογραφικές σειρές που αναφέρονται παρακάτω και φυλάσσονται στο Ίδρυμα Sella αριθμούν πάνω από εκατό, ορισμένες από τις οποίες βρίσκονται στην κατοχή της οικογένειας από το δεύτερο μισό του 1800. Οι κυριότερες συλλογές είναι αυτές του Vittorio Sella, του αδελφού του Erminio, του Giuseppe Venanzio, του Venanzio, του Cesare Sella, του φωτογραφικού στούντιο Rossetti, που αποτελείται από περισσότερες από 500.000 πλάκες, και του Vittorio Besso, ο οποίος ήταν ο πρώτος που άνοιξε φωτογραφικό στούντιο στη Biella το 1859. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συλλογή Ferrari με 30.000 φωτογραφίες, όλες με θέμα τις αλπικές οροσειρές από τις Marittime έως τις Ιουλιανές Άλπεις.
Το Ίδρυμα διατηρεί επίσης φωτογραφικό εξοπλισμό εποχής, μια παλαιά σκοτεινή αίθουσα με ηλιακό μεγεθυντήρα, έγγραφα, επιστολές, ημερολόγια και σχετική βιβλιογραφία.
πηγές: Georgia Journal, Thomas Crauwels, WiKi, Fondazione Sella
επιμέλεια: J.Eco
Vittorio Sella
-1909%20Himalaya.jpg)
