"'Εζησε τόσο διαφορετικές περιόδους ως φωτογράφος, ως γυναίκα σε έναν κόσμο ανδρών, ως μητέρα. Ήταν τόσο πρωτόγνωρο για εκείνη την εποχή να μπορεί κάποιος να είναι όλα αυτά. Η Sabine αντιπροσωπεύει τη δύναμη και το θάρρος να είσαι μια ανεξάρτητη γυναίκα που επιλέγει το δρόμο της με μεγάλη αποφασιστικότητα".
Marion Weiss
Ιανουάριος 1924 – Δεκέμβριος 2021
Γεννημένη στην Ελβετία και πολιτογραφημένη Γαλλίδα υπήκοος από το 1975, η Sabine Weiss γνώριζε από πολύ μικρή ηλικία ότι η φωτογραφία θα γινόταν το μέσο έκφρασής της. Στην ηλικία των 12 ετών, αγόρασε μια φωτογραφική μηχανή από βακελίτη με το χαρτζιλίκι της και έκανε εκτυπώσεις επαφής σε ξύλινα πλαίσια που εξέθετε στον ήλιο στο περβάζι του παραθύρου της. Αργότερα μαθήτευσε στη Γενεύη στο Boissonna's το πιο φημισμένο φωτογραφικό εργαστήριο της Ελβετίας, όπου έμαθε όλο το φάσμα των φωτογραφικών τεχνικών, πριν αποφασίσει να ακολουθήσει το δικό της δρόμο.
Έφτασε στο Παρίσι το 1946 και έγινε βοηθός του Willy Maywald, ενός διάσημου φωτογράφου μόδας, τότε άρχισε να γίνεται γνωστή μέσα στη δεκαετία του 1950. Συνεργάστηκε με μεγάλα περιοδικά της εποχής όπως Vogue, Esquire, Life. Εκτός από τη δουλειά της για πρακτορεία, περνούσε το χρόνο της περπατώντας στους δρόμους του Παρισιού για να απαθανατίσει στιγμές της καθημερινής ζωής. Οι εικόνες αυτές, άλλοτε ιδιόρρυθμες, άλλοτε τρυφερές, είναι η ατμόσφαιρα του Παρισιού μετά τον πόλεμο και τη συνδέουν με ανθρωπιστές φωτογράφους όπως ο Willy Ronis, ο Robert Doisneau, ο Brassaï και ο Izis Bidermanas.
Sabine Weiss
Ο Robert Doisneau πρόσεξε το έργο της και ενθάρρυνε το πρακτορείο Rapho να την προσλάβει το 1953. Το 1954, ο Edward Steichen δανείστηκε τρεις από τις φωτογραφίες της - Intérieur d'église au Portugal (Εσωτερικό μιας εκκλησίας στην Πορτογαλία), Un bal champêtre avec une accordéoniste sur la table (Χορός σε χωριό με έναν ακορντεονίστα στο τραπέζι) και Un enfant tenant un épi qui fait des étincelles (Παιδί που κρατάει ένα βεγγαλικό) - για την περιοδεύουσα έκθεση "Family of Man", που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο MoMA της Νέας Υόρκης το 1955.
Το 1978, η Bibliothèque Νationale απέκτησε εκατό περίπου φωτογραφίες της. Το φωτογραφικό της έργο παραμένει πιστό στις ανθρωπιστικές αξίες και το 2007 κατήγγειλε την κοινωνική και πολιτική αδικία με μια συλλογή 100 φωτογραφιών, η οποία θα γινόταν και το επίσημο χαρτοφυλάκιο για τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα (100 photos de Sabine Weiss pour la liberté de la presse).
Το 2009, στα 84 της χρόνια, το έργο της απέκτησε νέα δημόσια προβολή με την έκθεση Sabine Weiss, un demi-siècle de photographies στο Maison Εuropéenne de la Ρhotographie στο Παρίσι, που πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία του Mois de la photo (μήνας της φωτογραφίας).
Το 2017, η Weiss δώρισε ολόκληρο το αρχείο της, το οποίο περιείχε 200.000 αρνητικά, 7.000 φύλλα condacts, περίπου 2.700 vintage prints, 2.000 late prints, 3.500 prints και 2.000 slides στο Musée de l'Élysée της Λωζάνης.
Η Sabine Weiss δεν είναι απλά μία φωτογράφος
Εν πάση περιπτώσει, η Sabine Weiss δεν είναι απλά μια φωτογράφος που μπορεί εύκολα να καταταγεί στη γαλλική ανθρωπιστική φωτογραφία και μετά να πάει για ύπνο σαν να μην έχει συμβεί τίποτα, σαν να έχει τελειώσει αυτή η υπόθεση.
Αυτό δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση κριτική της εν λόγω σχολής φωτογραφίας. Είναι απλώς μια παρατήρηση, μια διαπίστωση του γεγονότος, μια κατάσταση πραγμάτων. Παρόλο που πολλές από τις παριζιάνικες φωτογραφίες της φαίνεται να ταιριάζουν απόλυτα με αυτή την τάση. Αλλά εκεί βρίσκεται το μυστικό, η Sabine Weiss δεν πρέπει να θεωρείται μόνο μία φωτογράφος του Παρισιού. Τουλάχιστον, όχι αποκλειστικά.
Οι φωτογραφίες τη Weiss δεν είναι σκηνοθετημένες. Δεν είναι στημένες. Ούτε καν παγωμένα καρέ. Αυτές οι φωτογραφίες είναι όμως η αρχή μιας ιστορίας ή η μέση της ή το τέλος της. Και συχνά είναι μια ολόκληρη ταινία. "Μπαίνοντας" σε μια φωτογραφία της Sabine Weiss είναι σαν να μπαίνεις σε έναν κινηματογράφο. Θα πρέπει να πληρώσετε για να δείτε τις φωτογραφίες της Sabine Weiss. Στην πραγματικότητα, θα πρέπει να τις δείτε όλες μαζί να προβάλονται σε ένα σκοτεινό δωμάτιο...
Ο "Κινηματογράφος" της Sabine Weiss αρχικά θυμίζει τον ιταλικό Νεορεαλιστικό Κινηματογράφο, τον Rossellini της Ρώμης, της Ανοιχτής Πόλης ή τον De Sica του Κλέφτη ποδηλάτων. Στη συνέχεια, μετά από σκέψη, θα έτεινα περισσότερο προς τον Jules Dassin. Ο Ντασέν ήταν αυτός που πάτησε για πρώτη φορά το πόδι του στους δρόμους της Νέας Υόρκης στο The Naked City. Αλλά για την ποιότητα των ασπρόμαυρων φωτογραφιών της θα συνέδεα τις φωτογραφίες της Sabine Weiss από τη Νέα Υόρκη με την άλλη ταινία του Dassin, το Νύχτα και Πόλη. Τι ένταση! Τι φως! Καθαρό δράμα. Δεν είναι περίεργο που η Sabine Weiss τράβηξε τις φωτογραφίες της στην καρδιά της Νέας Υόρκης του 1950.
Ναι, πιστεύω ειλικρινά ότι έτσι πρέπει να ξαναδιαβάσουμε τώρα τις φωτογραφίες της Sabine Weiss. Ως μεγάλες στιγμές του κινηματογράφου. Σε αυτό ξεχωρίζει στην ιστορία της γαλλικής φωτογραφίας. Και, εν προκειμένω, στην ιστορία της ίδιας της φωτογραφίας θα κατέχει πάντα μια πολύ ξεχωριστή θέση.
Ναι, η Sabine Weiss είναι μια σπουδαία φωτογράφος.
Η Μarion Weiss θυμάται
Η Sabine Weiss είναι η στιγμή, το κλικ, η φυσικότητα και η αλήθεια της φωτογραφίας, η ειρωνεία, η τρυφερότητα και η βιαιότητα της ζωής. Είναι απίστευτο ότι αυτή η σπουδαία γυναίκα με τη μακρά και παραγωγική καριέρα, που γεννήθηκε το 1924 στην ελβετική πόλη Saint-Gingolph και πέθανε στο Παρίσι στις 28 Δεκεμβρίου 2021 σε ηλικία 97 ετών, δεν είναι ακόμα τόσο γνωστή όσο θα έπρεπε σε εμάς.
Αναγνωρισμένη ως ένας από τους αστέρες της γαλλικής Ουμανιστικής Φωτογραφίας, μαζί με τους Robert Doisneau, Willy Ronis, Édouard Boubat και Brassaï. Μαθαίνει όλες τις τεχνικές, πειραματίζεται, ταξιδεύει, απεικονίζει καλλιτέχνες και μάζες, νταήδες του δρόμου και μοντέλα για τη Vogue. Ως νεαρή βοηθός στο Παρίσι του φωτογράφου Willy Maywald, ειδικεύεται στη μόδα και τα πορτρέτα. Το 1950 γνωρίζει και παντρεύεται τον Hugh Weiss, έναν Αμερικανό ζωγράφο, που την επηρεάζει βαθειά στη δουλειά της. Δύο χρόνια αργότερα έρχεται το μεγάλο σημείο καμπής στη καριέρα της. Έγινε μέλος του πρακτορείου Rapho, μέντοράς του οποίου ήταν ο Robert Doisneau.
Από τότε ήταν ασταμάτητη. Δημοσιεύει σε μεγάλα διεθνή έντυπα, συμμετέχει στην έκθεση μεταπολεμικής Ευρωπαϊκής φωτογραφίας στο Moma και το 1954 το Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο της αφιερώνει μια ατομική έκθεση. Έζησε τον πόλεμο και κατέγραψε την αισιοδοξία της ανοικοδόμησης, την ελευθερία και το θάρρος να τολμήσει κανείς την ποικιλομορφία του κόσμου και των λαών.
"Με διακατέχει η περιέργεια, θα ήθελα να μπορώ να μπαίνω σε κάθε σπίτι, να ανακαλύπτω τις ζωές των άλλων. Μερικές φορές μπαίνω σε απαγορευμένα μέρη. Με την κάμερά μου, δημιουργώ έναν διάλογο με τους ξένους", λέει στο βιβλίο Intimes Convictions. Αγαπά την άμεση επαφή, την αθωότητα, την ποίηση.
"Όταν φωτογραφίζει παιδιά, γίνεται και η ίδια παιδί. Μεταξύ αυτής, της φωτογραφικής της μηχανής και του θέματος, δεν υπάρχουν φραγμοί", θυμάται ο Hugh, ο οποίος πέθανε το 2007.
Kαι οι δύο μαζί, σε μια πράξη αγάπης, υιοθετούν τη Μάριον το 1964, λίγους μήνες μετά τη γέννησή της.
- Μεταξύ των φωτογραφιών που εκτίθενται στο Tre Oci, υπάρχουν αρκετές ανέκδοτες και ολόκληρη η καριέρα της Sabine Weiss, από το ξεκίνημά της το 1935 έως τη δεκαετία του 1980. Υπάρχει επίσης η Βενετία, ήταν μια σημαντική πόλη για εκείνη;
"Ναι, η μαμά και ο μπαμπάς ερωτεύτηκαν στη Βενετία. Το 1949 ξεκίνησαν το πρώτο τους ταξίδι μαζί, κάνοντας ωτοστόπ από το Παρίσι στο Saint-Gingolph, όπου γεννήθηκε η ίδια, και στη συνέχεια έφτασαν στην Ιταλία, επισκέφθηκαν τον Βορρά, τις λίμνες και τέλος τη Βενετία. Θα παντρευτούν λίγους μήνες αργότερα. Κοίταζα το φωτογραφικό άλμπουμ μαζί της, ήταν ένα ταξίδι γεμάτο εικόνες και συναντήσεις, το ταξίδι δύο ερωτευμένων ανθρώπων. Μου είπε τόσα πολλά για τη ζωή της, έζησε τόσο διαφορετικές περιόδους, ως φωτογράφος, ως γυναίκα σε έναν κόσμο ανδρών και μητέρα. Ήταν τόσο πρωτόγνωρο για την εποχή, να μπορεί να είναι όλα αυτά. 'Ηταν επαναστάτρια. Η Sabine αντιπροσωπεύει τη δύναμη και το θάρρος να είσαι μια ανεξάρτητη γυναίκα που επιλέγει το δρόμο της με μεγάλη αποφασιστικότητα".
- Υπήρχε χώρος για μια κόρη σε αυτή την γεμάτη ζωή;
"Ναι, οι γονείς μου με έπαιρναν παντού μαζί τους, από όταν ήμουν μικρή, σε μοναχικά ερημητήρια και πάρτι με τους καλλιτέχνες και τους μουσικούς που έρχονταν να παίξουν στο σπίτι μας. Είδα τόσες πολλές πόλεις, έγινα μάρτυρας των πάντων, βίωσα κάθε πτυχή του επαγγέλματός τους. Υπήρχε χώρος για μένα; Ναι, ήμουν εκεί μαζί τους, αλλά σίγουρα μια πολύ σημαντική θέση κατείχε η πρώτη της αγάπη, η Φωτογραφία, και μετά η δεύτερη, ο σύζυγός της, και μετά ήρθα εγώ, η τελευταία της αγάπη. Κόρη της αλλά και έμπιστη συνεργάτης, μοιράστηκα τις επιλογές της ζωής της".
- Σου έδωσε ποτέ μια φωτογραφική μηχανή, όπως και ο πατέρας της, ο οποίος την υποστήριξε και την ενθάρρυνε από μικρή ηλικία;
"Όχι, ήταν χαρούμενη που ενδιαφερόμουν για τη δουλειά της, αλλά υπήρχαν όρια, δεν μπορούσα να αγγίξω τη φωτογραφικής τη μηχανή, για παράδειγμα. Μου δίδαξε, ωστόσο, κάτι ακόμη πιο σημαντικό και ισχυρότερο από την τεχνική. Μου δίδαξε το βλέμμα, την ποίηση των πραγμάτων, των προσώπων και των ανθρώπων, πλούσιων ή φτωχών, την αλήθεια των ανθρώπων, μου έμαθε να έχω τα μάτια μου ανοιχτά. να είμαι περίεργη, να έχω ενσυναίσθηση, να νιώθω τα συναισθήματα που ένιωθε όταν τραβούσε εκείνη και που νιώθουμε εμείς μπροστά στις εικόνες της".
- Η ποικιλομορφία των εικόνων, των εποχών, των θεμάτων στις λήψεις είναι εντυπωσιακή. Υπάρχει κάποιο κοινό στοιχείο;
"Αυτό που την ενδιέφερε περισσότερο ήταν η συνάντηση, η σύλληψη της αλήθειας του άλλου, χωρίς τεχνάσματα. Ήθελε να μπει μέσα στους άλλους, να τους καταλάβει, ήθελε να δώσει τον εαυτό της ολοκληρωτικά και να δώσει το χρόνο της, με την πεποίθηση ότι ο καθένας έχει τη δική του σημασία. Να κοίταζε και παρακολουθούσε όλους τους ανθρώπους που συναντούσε, τους έδινε την ευκαιρία να είναι κάποιοι. Μερικές φορές συνόδευε αυτές τις λήψεις με μια χειρονομία, ένα χαμόγελο, ένα μικρό αστείο, μερικές φορές ήταν σιωπηλή, αλλά πάντα είχε αυτή την επιθυμία να δώσει στον άλλον μια ευκαιρία. Αγαπούσε πολύ την παιδική ηλικία, αποτύπωνε εικόνες με απέραντο σεβασμό για τον άλλον, παρόλο που της ράγιζε η καρδιά όταν ερχόταν αντιμέτωπη με ορισμένες σκηνές της ζωής του δρόμου και της μιζέριας. Αλλά τι καλύτερο θέμα από τα παιδιά για να αποτυπώσει τον αυθορμητισμό;"
επιμέλεια: J.Eco
πηγές: republica.it , artmap.com, theguardian.com
