Υστερα από πειραματικές προσπάθειες έξι χρόνων, το EIP εξέπεμψε τα πρώτα τηλεοπτικά προγράμματα...
κείμενο 'Ιωνος A. Μοσχονά, Δημοσιογράφου
Στό εξώφυλλο του εβδομαδιαίου περιοδικού με το πρόγραμμα του ραδιοφωνικού σταθμού Αθηνών -μακρινός πρόγονος του σημερινού περιοδικού ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗ- και συγκεκριμένα της εβδομάδας 29/1-4/2/1950 φιγουράρει με κόκκινα κεφαλαία γράμματα εν είδει σφραγίδας η λέξη «ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ». Ο αναγνώστης όμως του περιοδικού εκείνης της εποχής όσο και αν έψαχνε, δεν θα έβρισκε μεταξύ των περιεχομένων του αντίστοιχο πρόγραμμα. Στην Ελλάδα όχι μόνο δεν λειτουργούσε τότε σταθμός τηλεοράσεως, αλλά ούτε και στα πιο τρελά όνειρα των Ελλήνων δεν υπήρχε κάτι τέτοιο. EIR-19Το 1950 η Ελλάδα μόλις είχε αρχίσει να επουλώνει τις πληγές της από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο, η οικονομική της κατάσταση ήταν τραγική και το ραδιοφωνικό της δίκτυο σε πρωτόγονη κατάσταση. Ετσι, ούτε λόγος δεν μπορούσε να γίνει για δίκτυο ελληνικής τηλεόρασης. Κάτι τέτοιο έμοιαζε με απόμακρο όνειρο.
Αυτό βέβαια δεν εμπόδιζε τους Ελληνες να την ονειρεύονται και παράλληλα να ενημερώνονται για τις προόδους της τηλεόρασης στην Αμερική και σε ορισμένες δυτικοευρωπαϊκές χώρες, πιστεύοντας ότι κάποτε θα ερχόταν και η σειρά της χώρας τους.
Καθώς τα χρόνια περνούσαν πολλοί Ελληνες επιστρέφοντας από ταξίδια στην Ευρώπη έφερναν μαζί τους δέκτες τηλεοράσεως, που τους χρησιμοποιούσαν ως διακοσμητικά στοιχεία στα σαλόνια τους. Χρησιμοποιώντας την κατάλληλη κεραία, εκείνη την εποχή ήταν πολύ μεγάλη παρότι αποτελείτο από τέσσερα μόνο στοιχεία, κατόρθωναν κάτω από ορισμένες ατμοσφαιρικές συνθήκες -συνήθως άνοιξη και φθινόπωρο- να δουν στους δέκτες τους προγράμματα από την Ιταλία και την Ισπανία: βέβαια, τις περισσότερες φορές, αν όχι όλες, χωρίς ήχο.
Ηταν κατόρθωμα κάτι τέτοιο που το φιλοξενούσαν οι εφημερίδες στις σελίδες τους. Μεγάλες επιτυχίες είχε σημειώσει στον τομέα αυτό ο ραδιοηλεκτρολόγος Παραδείσης που διατηρούσε κατάστημα επισκευής ραδιοφώνων στο τέρμα Αμπελοκήπων. Στα μέσα περίπου της δεκαετίας του '50 αρκετά ξενοδοχεία και κέντρα της Κέρκυρας διέθεταν δέκτες τηλεόρασης και έτσι πολλοί Ελληνες που επισκέπτοταν το όμορφο νησί του Ιονίου είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά την Ιταλική τηλεόραση.
To 1958 προκηρύχθηκε διεθνής διαγωνισμός για την εγκατάσταση στη χώρα μας δικτύου πομπών τηλεοράσεως, αλλά η πρώτη αυτή προσπάθεια δεν κατέληξε σε αποτέλεσμα. Ακολούθησε μια ακόμη προσπάθεια λίγο καιρό αργότερα που έγινε αυτή τη φορά με τον Κρατικό Ραδιοτηλεοπτικό Οργανισμό της Ιταλίας, τη RAI, έναντι ιταλικών πολεμικών επανορθώσεων αλλά και αυτή η προσπάθεια δεν είχε καλύτερη τύχη.
Τον Ιούνιο του 1959 δημοσιεύεται σε ελληνικό περιοδικό η είδηση ότι οι μαθητές και οι αξιωματικοί της 128 Σμηναρχίας Εκπαιδεύσεως Τηλεπικοινωνιών Ηλεκτρονικών που βρισκόταν στο Καβούρι είχαν επιτύχει να κατασκευάσουν ένα πομπό τηλεοράσεως, η εμβέλεια του οποίου κάλυπτε μία ακτίνα τριών χιλιομέτρων. Κατασκευαστές του οι τότε μαθητές της Σχολής αρχισμηνίας Μαντής και υποσμηνίας Καραμανλίδης. Οι δυο τους, με τη συμπαράσταση του τότε διοικητή της Σχολής σμήναρχου Γ. Πανταζή, είχαν κατασκευάσει ένα μικρό πομπό τηλεοράσεως που όπως ανέφερε η σχετική είδηση εξέπεμπε μια πολύ καθαρή εικόνα. Επειδή με τα πενιχρά μέσα που διέθεταν ήταν αδύνατο να κατασκευάσουν δέκτη τηλεοράσεως είχαν αποτανθεί στην Αμερικανική Στρατιωτική Αποστολή που τους είχε εφοδιάσει με μια συσκευή τηλεοράσεως, έτσι ώστε να μπορούν να ελέγχουν τα αποτελέσματα των κόπων τους. Οι πρώτες εικόνες που εξέπεμπε ο «ελληνικής κατασκευής» τηλεοπτικός πομπός τους ήταν από το προαύλιο και το εσωτερικό της Σχολής και πρώτοι τηλεοπτικοί παρουσιαστές ήταν οι ίδιοι και οι συμμαθητές τους. Δυστυχώς, δεν γνωρίζουμε την τύχη της αξιόλογης αυτής προσπάθειας. Πάντως οι δύο πρωταγωνιστές της δεν εμφανίστηκαν στις μετέπειτα προσπάθειες για το στήσιμο τηλεόρασης των Ενόπλων Δυνάμεων.
Πειραματικός σταθμός στη ΔΕΘ
Τον Μάρτιο του 1960, ο τότε προϊστάμενος του τμήματος Γενικής Διαφωτίσεως της υπηρεσίας δημοσίων σχέσεων της ΔΕΗ, Μάνος Ιατρίδης, είχε προτείνει στον διευθυντή γενικών υποθέσεων της ΔΕΗ Κώστα Τριανταφυλλίδη την εγκατάσταση στο περίπτερο της επιχείρησης στην 25η Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης, ενός Πειραματικού Σταθμού Τηλεοράσεως που θα κάλυπτε την ευρύτερη περιοχή. Μετά την αποδοχή της πρότασης είχαν καταβληθεί μεγάλες προσπάθειες για την εξεύρεση των καταλλήλων μηχανημάτων. Τελικά, με τη συμβολή της Philips ο σταθμός στήθηκε και άρχισε τη λειτουργία του στις 8 το βράδυ της 3ης Σεπτεμβρίου 1960. Τα εγκαίνια έγιναν από τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή. Η παραγωγή του προγράμματος γινόταν από στούντιο εγκατεστημένο στο περίπτερο της ΔΕΗ, μέσα στο χώρο της 25ης ΔΕΘ.
Για την εκπομπή του πρώτου ολοκληρωμένου ελληνικού προγράμματος τηλεοράσεως είχαν προσφέρει μηχανήματα, εκτός από την Philips, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Μαιευτήριο «Αλεξάνδρα» και ο σταθμός τηλεοράσεως της Αμερικανικής Βάσεως του Ηρακλείου Κρήτης. Ορισμένες συσκευές είχε φροντίσει να κατασκευάσει με διάφορα εξαρτήματα ο Μιχάλης Ψαλλίδας, ο οποίος, λίγα χρόνια αργότερα, επρόκειτο να στήσει μαζί με άλλους συναδέλφους του την τηλεόραση του ΕΙΡΤ.
Για την εγκατάσταση και λειτουργία του πρώτου ελληνικού σταθμού τηλεοράσεως είχαν εργαστεί με αξιοζήλευτο ζήλο ο Γιάννης Κεσίσογλου, ο Βασίλης Γουλιανός, ο Γιάννης Γκιώνης, ο Τάσος Φραγκόπουλος, ο Ανδρέας Κοπέλης, ο Κώστας Μπαλάφας, ο Κ. Μανιάτης ο Ολλανδός τεχνικός Αrend Woudsma κ.ά. Από πλευράς προγράμματος την ευθύνη είχε ο δημοσιογράφος Βασίλης Καζαντζής τον οποίο πλαισίωναν ο Νίκυ Γιάκοβλεφ, η Μαίρη Λω, ο Αλκης Στέας, ο Γιώργος Οικονομίδης, η Ραλλού Μάνου, ο Τζακ Νάιτ και η πρώτη Ελληνίδα παρουσιάστρια Ελσα Παπαστεργίου.
Στη διάρκεια των είκοσι δύο ημερών λειτουργίας του σταθμού τηλεοράσεως της ΔΕΗ από το χώρο της 25ης ΔΕΘ, παρουσιάστηκαν από τα προγράμματά του 'Ελληνες υπουργοί, βουλευτές, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, καθώς και πολλά μουσικά και χορευτικά συγκροτήματα. Μη φανταστείτε, όμως, ότι από τις πρώτες εκπομπές της ελληνικής τηλεόρασης έλλειψαν και οι διαφημίσεις, καθώς και οι προσφερόμενες διαφημιστικές εκπομπές. Είχε φροντίσει γι' αυτό άλλωστε ο πάντοτε ακούραστος Αλκης Στέας, ο οποίος παρουσίασε και το πρώτο τηλεοπτικό τηλεφωνικό παιχνίδι, προσφορά της καπνοβιομηχανίας «Ματσάγγου». Επίσης, από τη μικρή οθόνη παρουσιάστηκαν εκείνη την περίοδο διαφημίσεις της «Σοκολατοποιίας Παυλίδου», της βιομηχανίας «Κλινέξ» και της εριουργίας «Μηναΐδης – Φωτιάδης».
Μεταδόσεις απο τη ΔΕΗ
Ο πομπός τηλεοράσεως της ΔΕΗ είχε ισχύ 500 W και κάλυπτε μια περιοχή 45 χλμ. γύρω από τη συμπρωτεύουσα. Για να μπορούν οι Θεσσαλονικείς αλλά και οι άλλοι επισκέπτες να παρακολουθούν τα προγράμματά του, η Philips είχε εγκαταστήσει σε διάφορα σημεία του χώρου της εκθέσεως αλλά και σε κεντρικά σημεία της Θεσσαλονίκης 100 δέκτες τηλεοράσεως. Ετσι, κάθε βράδυ μπροστά από αυτούς τους δέκτες συγκεντρώθηκαν χιλιάδες τηλεθεατές για να παρακολουθήσουν τα πρώτα προγράμματα της ελληνικής τηλεόρασης.
Δυστυχώς, μετά το τέλος της Διεθνούς Εκθέσεως, ο σταθμός τηλεοράσεως της ΔΕΗ δεν συνέχισε τη λειτουργία του παρά τις εκκλήσεις των οικονομικών και καλλιτεχνικών παραγόντων της Θεσσαλονίκης. Διαλύθηκε και ένα τμήμα του μεταφέρθηκε στην Αθήνα. Ολοι όμως είχαν πειστεί για την αναγκαιότητα ν' αποκτήσει η χώρα μας τηλεόραση κι έτσι η κυβέρνηση είχε αρχίσει να μελετάει σοβαρά το θέμα. Σχετικό ενδιαφέρον είχαν δείξει τότε και οι εκδότες κ.κ. Χρήστος Λαμπράκης και Ελένη Βλάχου σε συνεργασία με ξένα τηλεοπτικά δίκτυα ο καθένας.
Το 1962 η ΔΕΗ εγκατέστησε στο κτίριό της στην Αθήνα στην οδό Χαλκοκονδύλη 28 έναν υποτυπώδη σταθμό τηλεοράσεως. Η κεραία του πομπού ήταν τοποθετημένη στην ταράτσα του κτιρίου και η εμβέλειά του κάλυπτε μια αρκετά μεγάλη περιοχή της Αθήνας. Από το πρόγραμμα του σταθμού απουσίαζαν οι ζωντανές εκπομπές και το μεγαλύτερο μέρος του καλυπτόταν από κωμωδίες Χοντρού – Λιγνού, Τρίο Στούτζες και διάφορα ντοκιμαντέρ. Η ζωή όμως και του σταθμού τηλεοράσεως της ΔΕΗ στην Αθήνα ήταν αρκετά σύντομη. Διέκοψε τη λειτουργία του μετά τις έντονες αντιδράσεις των υπευθύνων του ΕΙΡ που είχε σύμφωνα με τη Συντακτική Πράξη 54/15.6.1945 το αποκλειστικό δικαίωμα παραγωγής και εκπομπής τηλεοπτικού προγράμματος. Οι Ελληνες τηλεθεατές έμειναν χωρίς έστω και υποτυπώδη σταθμό τηλεοράσεως μέχρι το Σεπτέμβριο του 1964, οπότε έφθασαν στην Αθήνα συνεργεία της ιταλικής και της δανικής τηλεόρασης για να μεταδώσουν τους γάμους των τέως βασιλέων Κωνσταντίνου και Αννας Μαρίας. Ενας μικρός πομπός με την ανάλογη κεραία εγκαταστάθηκε στο Λυκαβηττό και από εκεί μεταδόθηκε τηλεοπτικά το πρόγραμμα των βασιλικών γάμων σε ακτίνα 8 χιλιομέτρων.
Δοκιμαστικές εκπομπές απο το Ζάππειο
Λίγο αργότερα τμήματα του πομπού και η κεραία μεταφέρθηκαν στο Ζάππειο και από εκεί οι τεχνικοί του ΕΙΡ με δική τους πρωτοβουλία και με αξιέπαινες προσπάθειες άρχισαν τις πειραματικές τους εκπομπές. Το πρόγραμμα των πρώτων αυτών πειραματικών εκπομπών καλυπτόταν από τα ελληνικά επίκαιρα του υπουργείου Προεδρίας, γαλλικά και γερμανικά επίκαιρα, αγγλικά ντοκιμαντέρ και ταινίες της Αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών.
Η μοναδική κάμερα του σταθμού είχε μορφή μεγάλου στρογγυλού κουτιού κονσέρβας και παρ' ότι είχε κατασκευαστεί από διάφορα εξαρτήματα που βρέθηκαν και αγοράστηκαν από το υστέρημα των τεχνικών του ΕΙΡ από το Μοναστηράκι, έδινε μια εκπληκτικής ευκρίνειας εικόνα που θα τη ζήλευαν πανάκριβες επαγγελματικές μηχανές λήψεως. Η κάμερα αυτή, εξ όσων γνωρίζω, σώζεται μέχρι σήμερα και αποτελεί μια ακόμη απόδειξη των εκπληκτικών ικανοτήτων των τεχνικών του ΕΙΡ.
Προσπάθειες, όμως, για την εγκατάσταση σταθμού τηλεοράσεως στην Αθήνα είχαν αρχίσει από το καλοκαίρι του 1965 και αξιωματικοί της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού με επικεφαλής τον υποστράτηγο Κ. Πετρίτση, έπειτα από μια ιδέα του τότε ταγματάρχη Μιχαήλ Κουρουπού. Με τη βοήθεια του Χρήστου Καρασεβδά εμπορικού αντιπροσώπου των εργοστασίων Uranya στήθηκε από τον τότε λοχαγό Κ. Κουτρουβέλη και μερικούς άλλους ένα μικρό στούντιο και στις 15 Σεπτεμβρίου 1965 άρχισαν δοκιμαστικές εκπομπές.
Είναι γεγονός αναμφισβήτητο, ότι εκείνα τα χρόνια, τόσο οι πολίτες όσο και οι στρατιωτικοί τεχνικοί φρόντιζαν πολλές φορές ν' αγοράζουν με έρανο εξαρτήματα για να κατασκευάσουν ή να τελειοποιήσουν κάποια συσκευή απαραίτητη για τη λειτουργία των πρώτων τηλεοπτικών σταθμών...
Πηγές:
1) Μάνου O. Ιατρίδη, «Η πρώτη δοκιμή», θεσσαλονίκη, 1980.
2) Κωσταντίνου Κουτρουβέλη, «Η ιστορία της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού», Αθήνα, 1992.
3) Ιωνα Μοσχονά, «Η ιστορία της Ελληνικής Τηλεόρασης», Αθήνα, 1996.
...Και εγένετο τηλεόρασις!
Πριν από 30 χρόνια, ο τότε διευθυντής προγράμματος θυμάται...
Του Γιώργου N. Κάρτερ, Δημοσιογράφου
«ΕΙΣ σειράν συσκέψεων υπό την προεδρία του πρωθυπουργού κ. K. Καραμανλή, απεφασίσθη η εγκατάστασις πλήρους δικτύου τηλεοράσεως διά της δημιουργίας συγκροτήματος 17 εν όλω σταθμών...»
Αυτή ήταν η πρώτη επίσημη κυβερνητική ανακοίνωση, που φάνηκε να πραγματώνει την ίδρυση της ελληνικής τηλεόρασης και που δημοσιεύτηκε το Μάρτιο του 1963.
Eυρεσιτεχνία στη μεταγλώττιση
Δεν πέρασαν καλά καλά πεντέμισι μήνες και «κατέστη δυνατόν» ν' αναφωνήσουμε, «Εγένετο τηλεόρασις!». Στις 21 Σεπτεμβρίου από το στούντιο 3 των ραδιοθαλάμων Ζαππείου, μεταδίδεται η πρώτη «δοκιμαστική τεχνική εκπομπή». Στο μεταξύ, μερικά στελέχη που δουλεύαμε στη Ραδιοφωνία και που με ξένες υποτροφίες είχαμε κάνει κάποιες σπουδές τηλεόρασης στο εξωτερικό (όπως ο Γ. Αναστόπουλος, ο Γ. Δάμπασης κι εγώ), κληθήκαμε ν' αποτελέσουμε το πρώτο επιτελείο του προγράμματος... Τίνος προγράμματος; Τις 270.000 δραχμές που διέθεσε το ΕΙΡ για να φτιάξουμε τηλεόραση, τις απορροφούσαν οι τεχνικές εργασίες.
Το μόνο οπτικό υλικό που μπορούσαμε να έχουμε, ήταν τα λιγοστά κινηματογραφικά ντοκιμαντέρ, διαφόρων ειδών και ποιοτήτων, τα οποία μας δάνειζαν οι πρεσβείες (της Αμερικής, κυρίως, και της Γαλλίας) και η U.S.I.S. Αλλά κι αυτές οι ταινίες έπρεπε να μεταγλωττιστούν στα ελληνικά. Πώς όμως, αφού δεν υπήρχαν τ' απαιτούμενα μηχανήματα;
Οι τεχνικές υπηρεσίες σήκωσαν τα χέρια. Τα στούντιο τα είχαν ήδη μεταφέρει στο Μέγαρο του OTE, στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου, ενώ εμείς οι προγραμματιστές προσπαθούσαμε ακόμα να βρούμε έναν τρόπο μεταγλώττισης, που θα σήμαινε και τη δυνατότητα εκκίνησης των κανονικών μεταδόσεων. Κάναμε πολλές δοκιμές με διάφορους τύπους μαγνητοφώνων, μα ο συγχρονισμός αφήγησης και εικόνας ήταν ακατόρθωτος. Κι ήταν κάπου στις αρχές Φεβρουαρίου του '66 που πρότεινα στη Διεύθυνση της τηλεόρασης μια δική μου επινόηση, τόσο απλή, όσο το αβγό του Κολόμβου.
Οι τεχνικοί, βέβαια, δεν την είδαν με καλό μάτι, όμως αυτή έλυσε το πρόβλημα της μεταγλώττισης των ντοκιμαντέρ για τα τέσσερα κατοπινά χρόνια, όχι μόνο στο EIP, αλλά και στην κυπριακή τηλεόραση. Ετσι τώρα μπορούσε να οριστεί και η μέρα της επίσημης έναρξης της ελληνικής τηλεόρασης. Ορίστηκε η 23η Φεβρουαρίου.
Διαγωνισμός τηλεπαρουσιαστριών
Στα γρήγορα ετοιμάσαμε κάμποσες από τις δανεικές ταινίες για τα αρχικά προγράμματα και προκηρύξαμε έναν διαγωνισμό για τηλεπαρουσιάστριες. Επικρατέστερες η Σόνια Ζωίδου, η Αλέκα Μαβίλη και καλύτερη, η Ελένη Κυπραίου.
Φτάνουμε στη μεγάλη μέρα. Τα δημοσιεύματα του πρωινού Τύπου αναφέρονται στο γεγονός: «Τα πάντα για την σημερινή εμφάνιση των πειραματικών εκπομπών του EIP είναι έτοιμα. Eνας πομπός, 6 φορές ισχυρότερος απο τον αρχικώς κατασκευασθέντα, είναι τοποθετημένος στο πιο υψηλό κτίριο των Αθηνών, στο μέγαρο του OTE. Από εκεί θα γίνεται η μετάδοσις που θα απλώνεται κυκλικά σε μια έκτασι από τον Ασπρόπυργο μέχρι την Εκάλη. Στην πρωτεύουσα λειτουργούν αυτή τη στιγμή 1.200 – 1.500 συσκευές τηλεοράσεως».
...Ωρα 18.30. H οθόνη φωτίζεται: EIP – τηλεόρασις – κανάλι 5. Το σήμερα του σταθμού: το λιτό κιονόκρανο που σχεδίασε η Ελλη Σολομωνίδου και η μουσική υπόκρουση με αρχαία κιθάρα από τον 'Υμνο του Πινδάρου που διασκεύασε ο Αντώνης Λάβδας. Αμέσως μετά η πρώτη ζωντανή παρουσία, η Κυπραίου: «Καλησπέρα σας. Από σήμερα το EIP καθιερώνει.».
"Καλή αρχή..."
Τα δημοσιογραφικά φύλλα της άλλης μέρας περιγράφουν με λεπτομέρειες τούτη τη σημαντική «πρεμιέρα»: «Ολο το προσωπικό του σταθμού βρισκόταν σε υπερέντασι. Eνα λεπτό πριν αρχίση η εκπομπή, την νεκρική σιγή που είχε απλωθή στο στούντιο, διέκοψε η φωνή του διευθυντού του προγράμματος Γιώργου Κάρτερ, ο οποίος με καταφανή συγκίνησι ευχήθηκε στους συνεργάτες του "Καλή αρχή!" ...'Έτοιμοι; Eλένη, πιο φυσική σε παρακαλώ. "Φέιντ άουτ, κάμερα 3. έτοιμη η κάμερα 1. Πάμε...". Eτσι ακριβώς, με ανάμικτο αγγλοελληνικό λεξιλόγιο άρχισε ένα ιστορικό γεγονός για τους Αθηναίους. Eίκοσι άτομα εγκαινίασαν επίσημα χθες τη λειτουργία της ελληνικής τηλεοράσεως».
Ναι. Κι επειδή η λειτουργία της τηλεόρασης είναι έργο ενός συνόλου ειδικών, θα 'θελα εδώ να μνημονεύσω μερικά ονόματα, που συντελέσανε στο πρωτοστήσιμό της στην Eλλάδα, έστω κι αν έγινε «με κουρέλια και μπαλώματα», όπως θα 'λεγε ο Αμλετ.
Ιδού, λοιπόν, ένας μικρός συμπληρωματικός κατάλογος. Γενικοί διευθυντές: Αναστάσιος Πεπονής και Γρηγόρης Δαφνής. Προγραμματιστές: Μιχ. Γιαννακάκος, Τάκης Τσήρος, Ντόλη Σωτηρακοπούλου και Μιχ. Τσακίρης. Τεχνικοί: Θαλής Καρατζάς, Μιχ. Ψαλλίδας, Κώστας Μπεμ, Αρης Στασινόπουλος, Δημ. Μαρμαράς, Γιάννης Καρμπέρης, Δημ. Κατωτάκης, Πέτρος Μηλάς, Φίλιππος Λουγκής, Μαν. Ανδρουλιδάκης, Σόλων Βρυσόπουλος, Βασ. Κροντηράς, Ντίνος Παπατριανταφυλλόπουλος, Βασ. Γεωργόπουλος, Τόνια Ζαφειρίδου, Γ. Καμπανάος, Αρ. Πάντζος, Γ. Βογιατζής και Τζόρτζης Βαρθάλης. Δημοσιογράφοι: Ιάσων Μοσχοβίτης, Βασ. Παπαθανασόπουλος, Κώστας Σισμάνης, Ιων Νταϊφάς, Κωστής Μεραναίος, Φρ. Γερμανός, Γιάννης Διακογιάννης και Δημοσθένης Μαρκίδης.
Λένε πως «η αρχή είναι το ήμισυ του παντός». Eνα μέρος της ευθύνης αυτού του «ημίσεος» (και όχι μόνο) νιώθω πάντα να με βαραίνει...
Στην «Ηχώ των γεγονότων»
To πρώτο δεκάλεπτο τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων μεταδόθηκε με άγχος και με πρωτόγονες συνθήκες.
κείμενο, Βασίλης Παπαθανασόπουλος, Δημοσιογράφου
ΑΡΧΕΣ του 1966. Διακόσιοι, το πολύ διακόσιοι πενήντα, δέκτες T.V υπήρχαν τότε σε ισάριθμα σπίτια στην Αθήνα. Τις είχαν άνθρωποι ταξιδεμένοι, γοητευμένοι απ' τη νέα μορφή ψυχαγωγίας που κιόλας είχε ριζώσει για καλά σε πολλές πλούσιες χώρες.
Σχεδόν άλλες τόσες τηλεοράσεις υπήρχαν σε βιτρίνες κεντρικών καταστημάτων της Αθήνας μαγνητίζοντας τα βλέμματα των περαστικών κάθε φορά που φαινόταν στο γυαλί κάποια θολή μαυρόασπρη φιγούρα.
Ηταν η εποχή που ταράτσες, κεραμίδια και αυλές, κρατούσαν ακόμη την όψη τους. Προτού δηλαδή κατακλυσθούν από τα αντιαισθητικά ηλεκτρονικά ψαροκόκαλα που η θέα τους μου φέρνει στο νου την έξοχη για την περίσταση αλληγορική ρήση «φάτε μάτια ψάρια»...
Νομίζω ήταν 11 Απριλίου 1966. Το ίδιο εκείνο βράδυ επρόκειτο να γίνει η μετάδοση του πρώτου τηλεοπτικού δελτίου ειδήσεων, γνωστότερου αργότερα με την ονομασία «ΗΧΩ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ». Και ήταν η πρώτη φορά που θα έβγαινε στο γυαλί της πειραματικής τηλεόρασης του EΙP (Ελληνικό Ιδρυμα Ραδιοφωνίας) ένας δημοσιογράφος, ο υπογράφων, να παρουσιάσει το δεκάλεπτο εκείνο ειδησεογραφικό πρόγραμμα.
Καθώς η ώρα πλησίαζε, η αγωνία όλων είχε κορυφωθεί στον περιορισμένο χώρο που μας είχε διαθέσει ο ΟΤΕ για τις πρώτες εκπομπές της τηλεόρασης.
Στημένος μπροστά στην κάμερα, αγχωμένος μέχρι μυελού οστέων, ο δημοσιογράφος μετρούσε τα δευτερόλεπτα που τον χώριζαν απ' τη μεγάλη στιγμή.
Το σήμα της έναρξης θα το έδινε ο σκηνοθέτης, τρομοκρατημένος κι αυτός μήπως μπερδέψει τους διακόπτες και γίνουν όλα θάλασσα. Τέσσερις-πέντε ηλεκτρολόγοι (αργότερα μετονομάστηκαν ηλεκτρονικοί) με τα κατσαβίδια τους, ήταν έτοιμοι να επέμβουν σε περίπτωση ανάγκης, ενώ οι υπεύθυνοι του ΕΙΡ παρακολουθούσαν από μια γωνιά σχεδιάζοντας κιόλας στο μυαλό τους τις δικαιολογίες που θα επικαλούνταν σε περίπτωση αποτυχίας.
Εκνευρισμός και άγχος
Φαίνεται ότι ο εκνευρισμός τις στιγμές εκείνες είχε ξεπεράσει τα στενά πλαίσια του στούντιο της Γ' Σεπτεμβρίου, φτάνοντας στην άλλη άκρη της Αθήνας, εκεί, όπου, η επίσης αγχωμένη σύζυγος του αγχωμένου δημοσιογράφου, μαζί με συγγενείς και φίλους, περίμενε εναγωνίως μπροστά στον τηλεοπτικό δέκτη το αποτέλεσμα.
Κάποια στιγμή η εκπομπή άρχισε. Και ω του θαύματος, η «Ηχώ των Γεγονότων» βγήκε στον αέρα και ολοκληρώθηκε χωρίς μεγάλα προβλήματα.
Την επομένη, μία μόνο εφημερίδα αφιέρωσε δύο μόλις αράδες στην πρώτη εκείνη τηλεοπτική μετάδοση, προσθέτοντας έτσι μια γερή δόση απογοήτευσης σ' εκείνους που περίμεναν κάποια καλύτερη μεταχείριση από τον Τύπο. Ευτυχώς το λιγοστό κοινό, που στην πλειοψηφία του απετελείτο από φίλους και γνωστούς, υπήρξε λιγότερο... καταδικαστικό.
Πυκνώνουν οι μεταδόσεις...
Η έκπληξη ήρθε απ' τη πλευρά του τότε γενικού διευθυντή του ΕΙΡ, του Γρηγόρη Δαφνή. Είχε ενθουσιασθεί με την εκπομπή και ζήτησε απ' τον προϊστάμενο της Πειραματικής Τηλεόρασης Μιχάλη Γιαννακάκο να συνεχισθεί η «ΗΧΩ» και να πυκνώσουν οι μεταδόσεις. Ετσι και έγινε. Και μολόνοτι οι πρωτόγονες συνθήκες παραγωγής και μεταδόσεως της εκπομπής διατηρούνταν σχεδόν ανέπαφες, το πράγμα πήρε το δρόμο του.
Τον αγχωμένο δημοσιογράφο των εναρκτήριων εκπομπών, συντρόφευσε σε δύο μήνες ο Κώστας Σισμάνης για να προστεθούν στη συνέχεια ο Φρέντυ Γερμανός, ο Ιάσων Μοσχοβίτης, που έγινε και αρχισυντάκτης της εκπομπής, ο Δημοσθένης Μαρκίδης, ο Κώστας Χαιρόπουλος και άλλοι.
Μέσα σε έξι μήνες, η «ΗΧΩ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ» από εβδομαδιαία έγινε ημερήσια, με διάρκεια που ξεπερνούσε μερικές φορές τη μια ώρα, σκηνοθετημένη από τον εξαίρετο και ακούραστο Γιώργο Δάμπαση.
Ετσι, εγκαινιάστηκαν πριν από 30 χρόνια οι ζωντανές μεταδόσεις της ελληνικής τηλεόρασης. Φτιαγμένες από δημοσιογράφους, στελέχη του ΕΙΡ και τεχνικούς χωρίς ιδιαίτερη ειδίκευση, χωρίς πείρα, χωρίς αξιόπιστα μηχανήματα και κυρίως χωρίς την παραμικρή επίγνωση για το πού τελικά θα οδηγούσαν τα πρώτα εμβρυώδη εκείνα τηλεοπτικά βήματα.
To κανάλι των Ενόπλων Δυνάμεων
Επανδρώθηκε κυρίως από οπλίτες, τεχνικούς και καλλιτέχνες με αποτέλεσμα το πρόγραμμα του να ξεχωρίσει...
Του Ιωνος A. Μοσχονά, Δημοσιογράφου
H ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ενός κτιρίου με στοές, μία ταινία με στρατιωτικές ασκήσεις, καθώς και ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή των μελισσών, αποτελούν τις πρώτες εικόνες που εξέπεμψε ο πομπός της Τηλεόρασης Ενόπλων Δυνάμεων στα τέλη του 1965 και στις αρχές του 1966. Βέβαια, οι εικόνες αυτές μετεδίδοντο κατά τη διάρκεια των δοκιμών και όχι ως κανονικό πρόγραμμα.
Δημιουργοί της Τηλεόρασης Ενόπλων Δυνάμεων μια μικρή ομάδα αξιωματικών, πολιτών και φαντάρων, οι οποίοι δουλεύοντας ακούραστα, πολλές φορές ολόκληρο το 24ωρο, έστησαν με πενιχρά μέσα ένα σταθμό τηλεοράσεως που εκτός από τις εγκαταστάσεις δεν είχε να ζηλέψει σε τίποτα τους ξένους τηλεοπτικούς σταθμούς. Ενα τηλεοπτικό σταθμό, που για μία μεγάλη χρονική περίοδο πέτυχε ν' αγκαλιάσει ολόκληρο τον ελληνικό λαό, παρ' όλο ότι εκείνος απεχθάνετο και αντιπαθούσε κάθε τι το στρατιωτικό, κάθε τι που ώς ένα σημείο εκπροσωπούσε αυτούς που του είχαν στερήσει τις ελευθερίες του. Και όμως, οι εκπομπές της Τηλεόρασης Ενόπλων Δυνάμεων και της ΥΕΝΕΔ, όπως μετονομάσθηκε αργότερα, σημείωναν ρεκόρ θεαματικότητας απλησίαστα στη σημερινή μας εποχή.
Αντίθετα, με τις τότε εκπομπές του ΕΙΡΤ οι εκπομπές της ΤΕΔ και αργότερα της ΥΕΝΕΔ είχαν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που άγγιζε τον τηλεθεατή και τον έκανε να τις αγαπήσει βλέποντας σ' αυτές εικόνες της δικής του καθημερινής ζωής. Και όπως κάθε συνταγή που πετυχαίνει αμέσως αντιγράφεται, έτσι και στη συγκεκριμένη περίπτωση η συνταγή υιοθετήθηκε από το τότε ΕΙΡΤ που φρόντισε ν' αποκτήσει στο τηλεοπτικό του πρόγραμμα παρόμοιες εκπομπές. Ποιος να το περίμενε ότι μια μέρα η ανταγωνιστική ΕΡΤ θα περιελάμβανε στους κόλπους της την ΕΤ-2, παιδί της ΤΕΔ και της ΥΕΝΕΔ...
Το πρώτο κανονικό τηλεοπτικό πρόγραμμα της ΤΕΔ μεταδόθηκε από το Κανάλι 10, την Κυριακή 27 Φεβρουαρίου 1966, από μια κεραία ύψους 16 μέτρων που είχε στηθεί στην ταράτσα του τριώροφου κτιρίου της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού δίπλα στο Πεδίο του Αρεως και είχε ως εξής:
19:03 Κέρκυρα (ντοκιμαντέρ)
19:15 Εσοδεία γνώσεων
19:45 Διάλειμμα
19:55 Ανακάλυψη της Πενικιλίνης
20:10 Για να γνωρίσετε τον Καναδά
21:10 Τέλος του προγράμματος και Εθνικός Υμνος
Το πρώτο στούντιο τηλεοράσεως της ΤΕΔ βρισκόταν στον τρίτο όροφο του κτιρίου της ΓΥΣ και δεν ήταν παρά μία σχετικά ευρύχωρη αίθουσα προβολής με πολύ καλή ηχομόνωση και μία διπλανή μικρή αίθουσα, όπου υπήρχαν τα μηχανήματα ελέγχου εικόνας και τα μηχανήματα ηχοληψίας.
Αργότερα, το στούντιο και ο πομπός μεταφέρθηκαν σ' ένα ειδικά διαρρυθμισμένο μικρό κτίριο πάνω στα Τουρκοβούνια που χρησίμευε παλαιότερα για τη στέγαση της πυροβολαρχίας αντιαεροπορικού. Τις διάφορες κατασκευές έκανε το προσωπικό της ΓΥΣ και για την η-ομόνωσή του χρησιμοποιήθηκαν χαρτόνια από αυγοθήκες τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο.
Σ' ένα μικρό δωματιάκι είχε εγκατασταθεί ο πομπός, ενώ σ' ένα άλλο οι άνδρες της μικρής φρουράς που φύλαγε τις εγκαταστάσεις. Οταν εξέπεμπε η τηλεόραση της ΤΕΔ, που λειτουργούσε τρεις φορές την εβδομάδα, ένα αυτοκίνητο Land-Rover ξεκίναγε από το κτίριο της ΓΥΣ μεταφέροντας στα Τουρκοβούνια τους τεχνικούς, παρουσιαστές και τους καλεσμένους των εκπομπών.
Ο δρόμος μέχρι το στούντιο ήταν πολύ επικίνδυνος μια και περνούσε από το χείλος ενός γκρεμού 50 μέτρων, ενώ το πλάτος του δρόμου έφθανε ίσα-ίσα για να περάσει το αυτοκίνητο. Επειτα από αυστηρές διαταγές το αυτοκίνητο σταματούσε πριν φθάσει στο σημείο αυτό. Κατέβαιναν όλοι οι επιβάτες του και ενώ εκείνοι συνέχιζαν πεζοί αυτό προχωρούσε μόνο με τον οδηγό. Οταν περνούσαν το επικίνδυνο σημείο τότε επιβιβάζοντο και πάλι του αυτοκινήτου και συνέχιζαν κανονικά μέχρι το στούντιο στην κορυφή των Τουρκοβουνίων. Ο περίβολός του ήταν σαν μια τεράστια βεράντα, με θέα όλη κάτω την Αθήνα μέχρι πέρα το Σαρωνικό και τα νησάκια του.
Ανθρώπινο δυναμικό
Επικεφαλής της Τηλεόρασης Ενόπλων Δυνάμεων ήταν οι αξιωματικοί αντισυνταγματάρχης τότε Γ. Μπαλάσκας και ταγματάρχης Δ. Σταμάτης, ενώ ψυχή του τεχνικού τομέα της τηλεόρασης ήταν ο τότε ταγματάρχης Κωνσταντίνος Κουτρουβέλης. Διευθυντής της ήταν ο τότε συνταγματάρχης Αλέξανδρος Κοντοστάνος, άνθρωπος με πολλές γνώσεις, ο οποίος είχε επιτύχει να συγκροτήσει μια ομάδα οπλιτών με πολλές γνώσεις τηλεόρασης και κινηματογράφου. Μερικοί από αυτούς συνέχισαν και μετά τη θητεία τους στο στρατό να εργάζονται στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Μεταξύ τους περιλαμβάνονται γνωστά ονόματα όπως ο πολυβραβευμένος σήμερα συγγραφέας Βασίλης Αλεξάκης, ο Νίκος Περράκης δημιουργός πολλών κινηματογραφικών επιτυχιών μεταξύ των οποίων και της σχετικής ταινίας «Λούφα και Παραλλαγή» (περιγράφει ακριβώς το κλίμα που επικρατούσε στο κανάλι), ο Χρήστος Μάγκος οπερατέρ τότε και σήμερα ιδιοκτήτης εταιρίας τηλεόρασης, ο διευθυντής φωτογραφίας Αρης Σταύρου, οι σκηνοθέτες Σταύρος Χασάπης, Γιώργος Πανουσόπουλος, Αρης Φωτιάδης, Θάνος Χρυσοβέργης, Κώστας Παπανικολόπουλος, Θανάσης Σοϊμίρης, ο τεχνικός Νίκος Πικόπουλος αυθεντία στους μηχανισμούς κινηματογραφικών και τηλεοπτικών μηχανών, ο ζωγράφος Νίκος Παπανικολάου, ο μακετίστας Μανώλης Μαριδάκις σκηνογράφος και ζωγράφος, ο τεχνικός Κώστας Μπούρας, ο Χ. Ζέρδιλας, ο Κώστας Παπαδόπουλος ένα πραγματικά ανήσυχο ευρηματικό μυαλό στον τεχνικό τομέα που τελικά, δυστυχώς για την ελληνική τηλεόραση, τον έκλεψαν οι Αγγλοι, ο φωτογράφος Δ. Τσιλίδης, ο Διονύσης Κουρούκλης και πολλοί άλλοι.
Δεν είναι υπερβολή να λεχθεί ότι όλα περίπου τα σημερινά ηγετικά στελέχη της ελληνικής τηλεόρασης προέρχονται από εκείνη τη μικρή ομάδα οπλιτών της ΓΥΣ.
Πρώτη εκφωνήτρια της Τηλεόρασης Ενόπλων Δυνάμεων ήταν η Μαρία Ψαριανού και λίγο αργότερα ακολούθησε η Σάσα Σοφού, μια πολύ γλυκιά κοπέλα που μακιγιαριζόταν μόνη της μπροστά σ' ένα μικρό καθρεφτάκι πάνω στα Τουρκοβούνια λίγο πριν στηθεί μπροστά στην κάμερα. Βλέπετε, τότε δεν υπήρχαν δωμάτια μακιγιάζ με τον κατάλληλο φωτισμό και εξοπλισμό. Ολα ήταν πρωτόγονα. Εκτός όμως από τους αξιωματικούς και τους οπλίτες για το στήσιμο και τη λειτουργία του σταθμού τηλεόρασης Ενόπλων Δυνάμεων εργάστηκαν με ζήλο και κέφι και οι υπάλληλοι τότε της ΓΥΣ Αχιλλέας Βογιατζής, Κ. Γιαννακόπουλος, Γ. Καραουλάνης, Σπύρος Κωνσταντινίδης, Κυριάκος Μαυροπάνος, Σπύρος Παπαγεωργίου, Νικόλαος Πέτσας, Κ. Τσαγγάρης, Γιώργος Φρεν, Γιώργος Φέξης, Κ. Χατζηγιάννης, Στάθης Γαβάκης κ.ά.
H τηλεόραση ήταν στην περίοδο 1966 – 1969 κάτι το τελείως καινούργιο για την ελληνική πραγματικότηττα και ήταν φυσικό να γίνονται και πολλά λάθη. Μερικά πέρασαν απαρατήρητα, άλλα προκάλεσαν γέλιο και μερικά μεγάλες αναστατώσεις χωρίς ευτυχώς άλλες συνέπειες.
"Στον αέρα"
Ενα βράδυ στο στούντιο τηλεοράσεως ο παρουσιαστής αστειευόμενος και γνωρίζοντας ότι εκείνη
την στιγμή δεν ήταν «στον αέρα» έκανε μια άσεμνη χειρονομία σ' ένα φίλο του τεχνικό που ήταν στη διπλανή αίθουσα πίσω από το τζάμι και τον παρακολουθούσε. Εκείνος ταράχτηκε και άθελά του πάτησε κατά λάθος το κουμπί που έβγαζε την κάμερα και έδειχνε τον παρουσιαστή «στον αέρα». Ετσι εμφανίστηκε ξαφνικά στη μικρή οθόνη ο παρουσιαστής να κάνει στους τηλεθεατές τη γνωστή σ' όλου μας χειρονομία ξεσηκώνοντας βέβαια θύελλα διαμαρτυριών. Μια από τις μακέτες που εχρησιμοποιούντο συχνά στην αρχή ήταν και αυτή που έγραφε ΔΙΑΚΟΠΗ (η φράση ΜΑΣ ΣΥΓΧΩΡΕΙΤΕ είχε κριθεί τότε περιττή και έλειπε). H μακέτα απεικόνιζε ένα γαϊδουράκο που έσερνε ένα μικρό καρότσι. Τα πόδια του συμπαθητικού τετράποδου και το καρότσι αποτελούσαν ένα τμήμα της λέξης ΔΙΑΚΟΠΗ. Ετσι, μια μέρα, όταν κόπηκε ξαφνικά η ταινία που έδειχνε τον τότε αντιπρόεδρο της χουντικής κυβερνήσεως Στυλιανό Παττακό σε γκρο πλαν να ομιλεί σε μια συγκέντρωση μπήκε αμέσως η μακέτα ΔΙΑΚΟΠΗ.
Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα την εικόνα του πανίσχυρου Παττακού διαδέχθηκε στην οθόνη η εικόνα του συμπαθητικού γαϊδουράκου. Το τι έγινε δεν περιγράφεται.
Δωρεάν ταινίες
Ο υπογράφων αυτό το σημείωμα -και ας με συγχωρήσουν οι συνάδελφοι αν ξέχασα κάποιο όνομα, βλέπετε πέρασαν από τότε τριάντα χρόνια- υπηρετώντας εκείνη την περίοδο ως οπλίτης στην ΤΕΔ είχε αναλάβει να βρίσκει μεταξύ άλλων ελληνικές, καθώς και ξένες κινηματογραφικές ταινίες κατάλληλες για να μεταδοθούν από την τηλεόραση. Επειδή δεν υπήρχαν χρήματα για την ενοικίασή τους χρειαζόταν να επιστρατευτούν τα πατριωτικά αισθήματα των Ελλήνων κινηματογραφιστών που πρόθυμα προσέφεραν δωρεάν τις ταινίες τους για μετάδοση από την τηλεόραση, παρ' όλο ότι γνώριζαν πως μακροπρόθεσμα έκαναν κακό στον ίδιο τον εαυτό τους. H ανάπτυξη της νηπιακής τότε ελληνικής τηλεόρασης θα είχε ολέθρια αποτελέσματα για το επάγγελμά τους, όπως και τελικά έγινε.
Πρωτοπόροι στη δωρεάν ενίσχυση του κινηματογραφικού προγράμματος της Τηλεόρασης Ενόπλων Δυνάμεων υπήρξαν ο Αριστοτέλης Τεγόπουλος, ο Δημήτρης Πλαγιανός, ο Αριστοτέλης Γεωργιάδης και ο αξέχαστος Χρήστος Σπέντζος. H κινηματογραφική ταινία μετεδίδετο το βράδυ του Σαββάτου συνήθως από τις 10 μέχρι τις 11.30 και πολλές φορές μέχρι τις 12 αν η ταινία ήταν μεγάλης διάρκειας.
H πρώτη... τηλεοπτική σειρά
Για το κινηματογραφικό πρόγραμμα ενός Σάββατου η εταιρία «Σπέντζος Φιλμς» είχε προσφέρει μια ταινία με τίτλο «Πράκτορες του Αξονα». Ηταν μια ταινία έντονης δράσης που έκρυβε όμως και ένα μυστήριο. Ενώ οι περισσότερες κινηματογραφικές ταινίες ήταν συνήθως μέσα σε 3-4 στρογγυλά κουτιά, αυτή ήταν μέσα σε 16 μεγάλα κουτιά που είχαν απέξω και τη σχετική αρίθμηση. Οι αρμόδιοι επειδή δεν είχαν καιρό να ελέγξουν ολόκληρη την ταινία είδαν τις δύο πρώτες μπομπίνες και έγραψαν στο δελτίο ελέγχου με δυο λόγια την υπόθεση που είχε σχέση με τη δράση Γερμανών πρακτόρων στην Αμερική την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την επιτυχή αντιμετώπισή τους από τους Αμερικανούς.
Η μετάδοση της ταινίας άρχισε κανονικά όπως προβλεπόταν από το πρόγραμμα, αλλά γύρω στα μεσάνυχτα διαπιστώθηκε ότι δεν είχε μεταδοθεί ούτε η μισή ταινία. Ετσι αποφασίστηκε να συνεχιστεί κανονικά η λειτουργία του σταθμού μέχρι τις 4 το πρωί της κυριακής, οπότε και ολοκληρώθηκε η προβολή της. Ο εκφωνητής της ΤΕΔ Νίκος Μπουγάς βγήκε νυσταγμένος στη μικρή οθόνη μόλις τελείωσε η ταινία και είπε: «Εδώ τελείωσε το σημερινό μας πρόγραμμα. Καληνύχτα σας ή μάλλον καλημέρα σας». Και τότε διαπιστώθηκε ότι δεν επρόκειτο για κινηματογραφική ταινία αλλά για τη συρραφή επεισοδίων μιας ολόκληρης σειράς...
Ετσι, οι «Πράκτορες του 'Αξονα» είναι το πρώτο ξένο σίριαλ που μεταδόθηκε εν αγνοία των αρμοδίων από την ελληνική τηλεόραση. Ακολούθησε μετά καιρό η μετάδοση της ξένης σειράς «Επικίνδυνες Αποστολές» (μεταδίδεται και σήμερα από την τηλεόραση) που είναι και το πρώτο πρόγραμμα της ελληνικής τηλεόρασης που προσφέρθηκε από διαφημιστική εταιρία. Μη φανταστείτε βέβαια διαφημιστικές ταινίες που να διακόπτουν κάθε λίγο τη μετάδοση του επεισοδίου της σειράς. Τότε τα πράγματα στην ελληνική τηλεόραση ήταν πολύ πιο απλά. Μόνο δύο μακέτες υπήρχαν. Μία στην αρχή του επεισοδίου και μία στο τέλος με το όνομα της διαφημιζόμενης εταιρίας (συγκεκριμένα της εταιρίας ποτών ΓΕΝΚΑ) και τον τίτλο της σειράς.
Οι πρώτες Ελληνικές σειρές
Τον Ιούλιο του 1968 δημιουργείται η Υπηρεσία Ενημερώσεως Ενόπλων Δυνάμεων με διοικητή τον τότε συνταγματάρχη Τρύφωνα Αποστολόπουλο, στην οποία υπάγεται η τηλεόραση. Παραμένει όμως στα στούντιο της ΓΥΣ για ένα διάστημα μέχρις ότου ετοιμαστούν τα νέα στούντιο στη λεωφόρο Μεσογείων. Διευθυντής προγράμματος αναλαμβάνει ο αξέχαστος δημοσιογράφος Κώστας Σισμάνης. Το πρόγραμμα εμπλουτίζεται με πολλές ξένες σειρές, όπως «Οι Αδιάφθροι», «Πέιτον Πλέις», «Ο Φυγάς», «Η Μάχη» που παραχωρεί ο αξέχαστος επιχειρηματίας Σπύρος Σπυρίδης έναντι διαφημιστικού χρόνου. Με τον τρόπο αυτό σε καιρό στρατιωτικής δικτατορίας η τηλεόραση της ΥΕΝΕΔ συγκεντρώνει την προτίμηση του συνόλου περίπου των τηλεθεατών. Θα ακολουθήσουν ελληνικές σειρές όπως «Η γειτονιά», «Ο Αγνωστος Πόλεμος», «Εν τούτω νίκα» κ.ά. που θα μαγέψουν τους τηλεθεατές.
Επίσης, ο Νίκος Μαστοράκης θα παρουσιάσει μια σειρά μουσικών προγραμμάτων και τηλεπαιχνιδιών που θα συγκεντρώσουν την προτίμηση της νεολαίας. Στο σημείο αυτό πρέπει ν' αναφερθεί ότι ο Νίκος Μαστοράκης ήταν το 1966 από τους πρώτους που έκανε μουσικά προγράμματα στην Τηλεόραση Ενόπλων Δυνάμεων και είχε επιτύχει να μεταφέρει την τηλεοπτική εικόνα μακριά από το μικρό στούντιο σε χώρους λούνα παρκ, σε παραλίες και κέντρα διασκέδασης. Γι' αυτό ήταν και δικαίως ο αγαπημένος της νεολαίας. Δυστυχώς σε μια εκπομπή που έκανε για το Πολυτεχνείο γκρέμισε μέσα σε μια μέρα όσα ο ίδιος δημιούργησε με κόπο τόσα χρόνια.
Ετσι κάπως ξεκίνησε η Τηλεόραση Ενόπλων Δυνάμεων, που αργότερα μετονομάσθηκε σε Τηλεόραση Υπηρεσίας Ενημερώσεως Ενόπλων Δυνάμεων, μετά έγινε ΕΡΤ2, ΕΤ-2 και ΝΕΤ
Οι άνθρωποι που την ξεκίνησαν κατόρθωσαν με τα ελάχιστα μέσα που διέθεταν να προσφέρουν στον ελληνικό λαό πλήρη ενημέρωση και πλούσια ψυχαγωγία.
πηγή, περιοδικό "Επτά Ημέρες Καθημερινή", Μάρτιος 1996, (αναδημοσίευση)
