Τσεχική Φωτογραφία - Poetism and Picture Poems

 

"το ποίημα πρέπει να φαίνεται ως εικόνα και η εικόνα πρέπει να διαβάζεται ως ποίημα"

  Karel Teige

Poetism and Picture Poems

Ο "Ποιητισμός" είναι ένα καθαρά τσεχικό καλλιτεχνικό κίνημα που συνθέτει και μεταφράζει τη γνώση των παγκόσμιων καλλιτεχνικών κινημάτων, όπως ο Κυβισμός, ο Φουτουρισμός και ο Κονστρουκτιβισμός. Μπορεί επίσης να κατανοηθεί ως μια ειδική εκδοχή του ευρωπαϊκού Ντανταϊσμού, με έμπνευση από την πρωτόγονη και αφελή τέχνη. 

Ο Ποιητισμός αναπτύχθηκε στο τσεχικό περιβάλλον κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου, όταν η ευρωπαϊκή τέχνη επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τα ρωσικά και δυτικοευρωπαϊκά κινήματα της πρωτοπορίας. Ο τσεχικός ποιητισμός δεν έχει σαφή ορισμό, αν και έχουν δημοσιευθεί αρκετά μανιφέστα και θεωρητικές μελέτες. Η καλλιτεχνική ένωση "Devětsil" (1920-31) διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο, προβάλλοντας νέες πρωτοποριακές ιδέες μέσω των μελών της. 

Με το ενωτικό σύνθημα του ζωγράφου František Muzika, "η ζωγραφική είναι ένα ζωγραφισμένο ποίημα", η έκθεση "Poetry" το 1932 συνόψισε τις τάσεις και το έργο ποιητών συμπεριλαμβανομένου και του υπερρεαλισμού. Μεταγενέστερες επιρροές του ποιητισμού μπορούν να βρεθούν ακόμη και μεταξύ των δημιουργών που ενώθηκαν στην "Ομάδα 42". Ο τσεχικός ποιητισμός ταλαντευόταν μεταξύ του ντανταϊσμού και του κονστρουκτιβισμού και μπορεί να θεωρηθεί πρόδρομος του υπερρεαλισμού στην Τσεχική Δημοκρατία.

Η θεωρητική ραχοκοκαλιά του ποιητισμού διαμορφώθηκε κυρίως από τον θεωρητικό της τέχνης Karel Teige (1990-51) και τον ποιητή Vítězslav Nezval (1900-1950). Ο τίτλος μιας από τις μελέτες του Τέιγκε, "Κτίριο και ποίημα" (1927), υποδηλώνει σαφώς την προϋπόθεση του ποιητισμού στη σύνδεση της κονστρουκτιβιστικής σαφήνειας στην οπτική (λογοτεχνική, αρχιτεκτονική) κατασκευή του έργου με ποιητικό περιεχόμενο. 

Η εγγύτητα της εικόνας και του ποιήματος περιγράφεται ως εξής: "το ποίημα πρέπει να φαίνεται ως εικόνα και η εικόνα πρέπει να διαβάζεται ως ποίημα". Ο τίτλος μπορεί να ερμηνευθεί ως ένας ευρύτερα κατανοητός όρος της ποίησης ή ως "η τέχνη του να ζεις και να απολαμβάνεις" (Karel Teige).

Ο Ποιητισμός ήταν πιο εμφανής στη λογοτεχνία (η σύγχρονη μεσοπολεμική ποίηση των Nezvalov, Seifert, Biebl) και στις καλές τέχνες. Οι επιρροές του εντοπίζονται επίσης στη σκηνογραφία, το θέατρο, το κινηματογράφο και λίγο στη γλυπτική. 

Jan  Saudek

Read More

Charis Wilson, η μούσα του Edward Weston

 

"Οι φωτογραφίες του νεανικού προσώπου της Wilson και της "γυναικείας φόρμας" της αντανακλούσαν την εξέλιξη του Weston σε ένα φωτογράφο ικανό να αφεθεί στο αληθινό συναίσθημα".

Andy Grundberg

Charis Wilson, μούσα, ερωμένη και γυναίκα του Edward Weston

Στην ηλικία των 93 ετών, η Charis Wilson είχε δει περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη γυναίκα στην ιστορία της φωτογραφίας. Ως  ερωμένη, συγγραφέας, σύντροφος, μοντέλο  και γυναίκα του Edward Weston, η Charis άφησε ανεξίτηλο  αποτύπωμα στο έργο του Weston και στον τρόπο με τον οποίο εμείς βλέπουμε  τα φωτογραφικά γυμνά του. 

Η Charis είναι το θέμα περισσότερων από τα μισά γυμνά του Weston, συμπεριλαμβανομένων μερικών από τα πιο διάσημα - της σειράς Oceano Dunes, του Nude in a Doorway και τη φωτογραφία της στη λίμνη Ediza είναι πολύ γνωστή αν και κάπως παρεξηγημένη. 

Η Charis μεγάλωσε σε μια λογοτεχνική οικογένεια, περιτριγυρισμένη από ενήλικες. Ήταν ένα ασθενικό παιδί και ανέπτυξε τη σωματική της δύναμή κάνοντας ποδήλατο και κολυμπώντας γυμνή στα φύκια του κόλπου Carmel. Όταν γνώρισε τον Weston, εκείνη ήταν 19 ετών και εκείνος 48, ήδη καταξιωμένος φωτογράφος με ένα βιβλίο στο ενεργητικό του και τη φήμη ως μοντερνιστή φωτογράφου. 

Οι συγγραφικές  της ικανότητες βοήθησαν να εξασφαλίσει ο Weston μια υποτροφία Guggenheim το 1937 - την πρώτη που δόθηκε ποτέ σε φωτογράφο. Η διορατικότητα και οι παρατηρήσεις της συνόδευσαν τις φωτογραφίες του κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους στο πρωτοποριακό μπεστ σέλερ  "California and the West".

 Edward Weston - Charis, Santa Monica, 1936

Read More

Βασίλης Κουτσαβέλης, ο φωτογράφος των Ιωαννίνων

 

Ο Βασίλης Κουτσαβέλης γεννήθηκε στην Πωγωνιανή της Ηπείρου το 1903. Σε ηλικία 12 χρονών πήγε στην Αθήνα με σκοπό να γίνει φωτογράφος. Εργάστηκε αρχικά σαν παραγιός και σαν βοηθός μέχρι το 1928, όποτε και αποφάσισε να επιστρέψει στα Γιάννενα και να ανοίξει δικό του φωτογραφείο. Η δουλειά του και η τεχνική του τον ανέδειξαν σε έναν από τους πολύ καλούς φωτογράφους της εποχής. Τα χρόνια του Μεσοπολέμου ήταν τα πιο παραγωγικά για τον φωτογράφο. Οι φωτογραφίες του χαρακτηρίζονται από τεχνική ποιότητα όσο και από αισθητική. Είναι σημαντικό ότι δεν περιορίστηκε στο χώρο του στούντιο, αλλά αποτύπωσε μεθοδικά σκηνές από την καθημερινή ζωή και τα δρώμενα στην πόλη και την περιοχή των Ιωαννίνων. 

Δυστυχώς, το φωτογραφικό αρχείο του αλλά και αυτό που είχε συγκεντρώσει από τους παλιότερους φωτογράφους χάθηκε. Ένα μέρος από 700 περίπου γυάλινα αρνητικά του βρίσκονται στη συλλογή του παλαιού φωτογράφου Χρήστου Σουμαλεύρη. Ο Β. Κουτσαβέλης είχε εκδώσει και καρτ ποστάλ με τοπία των Ιωαννίνων. Φωτογραφίες με τοπία του δημοσιεύτηκαν σε τεύχη του περιοδικού Καινούργια Τέχνη.

Read More

Piergiorgio Branzi, ο Bresson της Ιταλίας

 

"Il giro dell'occhio" 

"Ο κύκλος του βλέμματος"

Φωτογράφος της Leica, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς μοντερνιστές φωτογράφους της Ιταλίας. Ο Piergiorgio Branzi, γεννήθηκε στη Φλωρεντία, ήρθε στο προσκήνιο εντελώς ξαφνικά το 1953 και έκτοτε βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ιταλικής φωτογραφίας», ανέφερε το περιοδικό Leica Fotografie στο τεύχος 3/1960 και τον παρουσίασε ως “Master of the Leica”.

Η επιλογή των θεμάτων του Branzi είναι ευρεία και πολύπλευρη, ωστόσο, το ανθρώπινο στοιχείο είναι πάντα το κορυφαίο και κεντρικό θέμα των εικόνων του. Οι συνθέσεις του είναι λιτές και το τυπικό στοιχείο και το εικαστικό περιεχόμενο έχουν για αυτόν την ίδια σημασία.

Read More

Marion Post Wolcott - φωτογραφίζοντας το "αμερικάνικο όνειρο"

 

"Οι γυναίκες έχουν διανύσει πολύ δρόμο, αλλά όχι αρκετό. Μπροστά τους υπάρχουν ακόμη τρομερά εμπόδια. Μιλήστε με τον εαυτό σας και την ψυχή σας. Προχωρήστε μπροστά, ίσως τότε να μην είναι πολύ αργά"

Marion Post

Η Wolcott γεννήθηκε στις 7 Ιουνίου 1910 στο Μοντκλέρ του Νιου Τζέρσεϊ. Γεννημένη σε μια οικογένεια που εκτιμούσε την εκπαίδευση και τη συμμετοχή στα κοινά, η Μάριον μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον όπου η κοινωνική ευαισθητοποίηση ήταν αναπόσπαστο μέρος της ανατροφής της. Η πρώιμη επαφή με τις έννοιες της κοινωνικής δικαιοσύνης και  ευαισθητοποίησης για τον άνθρωπο έθεσε τις βάσεις για τη μελλοντική της καριέρα στη φωτογραφία ντοκoυμέντου.

Μετά τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και στη Σχολή Κοινωνικών Ερευνών, η Μάριον ταξίδεψε στην Ευρώπη, όπου ήρθε σε επαφή με τον αναπτυσσόμενο τομέα του φωτορεπορτάζ. Η ζύμωση με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και η ανερχόμενη καλλιτεχνική σκηνή της δεκαετίας του 1930 την επηρέασε βαθύτατα όπου άρχισε να καταγράφει και να σχολιάζει κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα.

Με την αδελφή της Έλεν πήγε στη Βιέννη όπου σπούδασαν φωτογραφία υπό την καθοδήγηση της Αυστριακής φωτογράφου Trude Fleischmann (1895-1990). Εκεί έζησαν από πρώτο χέρι τη βίαιη άνοδο των ναζί και αποφάσισαν να  επιστρέψουν στην Αμερική μη αντέχοντας το κλίμα βίας που επικρατούσε. Οι εμπειρίες της στη Βιέννη την οδήγησαν να ενταχθεί στο αντιφασιστικό κίνημα των ΗΠΑ.

Daughter of a Cajun family returning home after fishing in Cane River, Melrose, Lousiana, 1940

Read More

David Gahr, the Face of Folk Music

 

«Έγινα επαγγελματίας φωτογράφος το πρωί που γεννήθηκε ο γιος μου Σεθ»

David Gahr

O Gahr  μας άφησε ένα από τα πλουσιότερα φωτογραφικά έργα  όλων των εποχών. Ξεκίνησε ως αποθηκάριος στο δισκοπωλείο Sam Goody's στο κέντρο του Μανχάταν. Το χόμπι της φωτογραφίας τον οδήγησε να φωτογραφίζει πολλούς από τους αστέρες της μουσικής που έμπαιναν στο κατάστημα, συχνά απευθείας από τα τζαζ κλαμπ της West 52nd Street.  Έγινε επαγγελματίας φωτογράφος το 1958, όταν η ικανότητά του στο πορτραίτο αναγνωρίστηκε από τον ιδρυτή της Folkways Records, Moses Asch. 

Φωτογράφισε πολλά εξώφυλλα δίσκων της Folkways η οποία είχε συμβόλαια με πολλούς σημαντικούς καλλιτέχνες της φολκ μουσικής στη δεκαετία του 1960 οι οποίοι θα επηρέαζαν αργότερα την αμερικάνικη λαϊκή μουσική και κουλτούρα για τα επόμενα 40 χρόνια.

 Η φωτογραφία του Gahr αποτυπώνει τη ποίηση και τη ψυχή των καλλιτεχνών. Το έργο του διατήρησε την αυθεντικότητα της νέας γενιάς γι'αυτό και έγινε ένας από τους πιο περιζήτητους φωτογράφους της μουσικής βιομηχανίας.  

Read More

Irving Penn, "Cigarettes"

 

«μέρος της Ιστορίας Τέχνης του 20ου αιώνα»

 Μπορούμε αν θέλουμε να τα σκεφτούμε ως μεταφορές, ως θραύσματα αρχαίου γλυπτού, θραύσματα αρχιτεκτονικής ή  πεταμένα κοστούμια βασιλιάδων και ζογκλέρ.

 Είναι σημαντικό να θυμόμαστε την ασημαντότητά τους, γιατί διαφορετικά η ευγένεια, η ευγλωττία τους, η κλασική ορθότητά τους δεν θα άγγιζαν τόσο βαθιά τις καρδιές μας. 

John Szarkowski

Τα "Cigarettes" του Irving Penn έγιναν γρήγορα κομμάτι της τέχνης του 20ού αιώνα όταν μια επιλογή τους παρουσιάστηκε από τον John Szarkowski - λίγες μόλις εβδομάδες αφότου είδε τις εκτυπώσεις στο στούντιο του Penn - στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης το 1975.

Στην περίπτωση των "Cigarettes", ο Penn βρήκε κυριολεκτικά τα θέματά του πεταμένα στο δρόμο. Φέρνοντάς τα στο στούντιό του και δημιουργώντας προσεκτικά αυτές τις μινιμαλιστικές συνθέσεις, μετέτρεψε ένα από τα πιο ευρέως καταναλωτικά και απορριπτόμενα προϊόντα της κοινωνίας μας, σε συμβολική αναπαράσταση της σύγχρονης κουλτούρας. Αυτός ο μετασχηματισμός είχε ως αποτέλεσμα μια από τις πιο κομψές αλλά και άμεσες εκφράσεις της μεταμοντέρνας τέχνης.

Read More

Raul Ubac, o Μινόταυρος του Σουρεαλισμού

 

  «Θα επιθυμούσα η αθωότητα να διαπερνά το έργο μου, ώστε να αντανακλά τη μεγαλοπρέπεια του κόσμου»

Raul Ubac

Ο Ubac δραστηριοποιήθηκε στο κίνημα του Σουρεαλισμού στα τέλη της δεκαετίας του 1930. Οι φωτογραφίες του εμφανίζονταν συχνά στην σουρεαλιστική έκδοση «Minotaure», μαζί με φωτογραφίες των Brassaï, Boiffard και Atget, ως συνοδεία κειμένων του Breton και άλλων σουρεαλιστών ποιητών.

Οι προσπάθειες του Σουρεαλισμού να αξιοποιήσει τις δημιουργικές δυνάμεις του υποσυνείδητου τον οδήγησαν σε ένα τοπίο ονείρων, τύχης, σεξουαλικής φαντασίας και τρέλας. Η φωτογραφία, ουσιαστικά ένα ρεαλιστικό μέσο, το οποίο όμως έχει μια αξιοσημείωτη δύναμη να παραμορφώνει τα φαινόμενα, εκτιμήθηκε για τη μοναδική ικανότητά της να επιβάλλει μια ρήξη στην επιφάνεια της αντιλαμβανόμενης πραγματικότητας. 

Η «σπασμωδική ομορφιά», ο όρος του Μπρετόν για αυτή την απότομη συνάντηση με το υποσυνείδητο, έγινε το άπιαστο, αισθητικό ιδεώδες της ομάδας.

Αυτό το πορτρέτο, μια εικόνα τόσο προκλητικά αποκαλυπτική όσο και συγκαλυπτική, είναι στην πραγματικότητα μια αντιπαράθεση με την ψυχολογική δυσφορία της αβεβαιότητας. Όπως έχει γράψει ένας κριτικός, η γυναίκα που μας κοιτάζει από τον καθρέφτη θα μπορούσε να είναι ο φανταστικός χαρακτήρας που ωθεί τον André Breton να ξαναγράψει το ερώτημα “Ποιος είμαι;” , “Ποιον στοιχειώνω;”».

"Portrait Dans un Miroir"

Read More

Ζαγορισίων Βίος

 

Το Ζαγόρι είναι γραφή δύσκολη, δεν προσφέρεται για ερμηνείες πρόχειρες. Για να το καταλάβεις πρέπει να το δεις από πολλές μεριές. Χρειάζεται ν' ανεβείς στις βουνοκορφές του, ν' αφήσεις το μάτι να πλανηθεί στην άπλα του ορίζοντα, κάπου θ' αγγίξει και τη γαλάζια θάλασσα, για να προσδιορίσεις έτσι το γεωγραφικό στίγμα και τα περιγράμματα της μορφής του, διαφορετικά κάθε φορά που αλλάζεις σκοπιά θεώρησης. Να περπατήσεις ύστερα στους βατούς δρόμους και να σκαρφαλώσεις σ' απόκρημνες πλαγιές, να γευτείς τις κρυφές χαρές της παρθένας φύσης, σπάνια απόλαυση στην εποχή μας. Να σεργιανίσεις στα έρημα καλντερίμια των χωριών του, με συντροφιά τις μνήμες των ανθρώπων, για να πιάσεις τον παλμό μιας εποχής που χάθηκε, χωρίς ελπίδα επιστροφής. Να καταδυθείς στα έγκατα της ιστορίας για ν' ανασύρεις απ' εκεί θησαυρούς αρίφνητους - τι σοφία, τι παιδεία, τι μορφές πολιτισμού και κανόνες ζωής, ατομικής και ομαδικής, μένουν ακόμα εκεί, καταχωνιασμένοι - και ν' αφουγκραστείς τις μυστικές κλήσεις της γης που κρατούσε κοντά της, σε παλιούς καιρούς τους ανθρώπους δεμένες μαζί της ως το θάνατο, έτσι που να ξεκινούν από τα πέρατα του κόσμου για ν' αναπάψουν το κορμί τους στην αγκαλιά της.

Ι.Ν.Νικολαϊδης, ¨Ζαγόρι. Δοκίμιο Ανθρωπογεωγραφίας"

Ιστορικό πλαίσιο 1860-1950

Με τη λέξη Ζαγόρι εννοούμε την βορείως των Ιωαννίνων ευρύτερη περιοχή, στην οποία ανήκουν μερικές από τις υψηλότερες κορυφές της Ηπειρωτικής Πίνδου και περιλαμβάνει σήμερα 44 χωριά. Η λέξη Ζαγόρι πιθανώς αποτελεί κατάλοιπο σλαβικών επιδρομών και σημαίνει «τόπος πίσω από (το) βουνό». Ορισμένοι λόγιοι προτιμούν την ονομασία «Ζαγοροχώρια» όταν αναφέρονται σε αυτήν ιην πολύ ενδιαφέρουσα περιοχή της χώρας μας, η οποία τα τελευταία χρόνια γνωρίζει μεγάλη προβολή στο εσωτερικό και στο εξωτερικό με επακόλουθο το συνεχώς αυξανόμενο τουριστικό ρεύμα προς αυτή.

Με βάση ιστορικά και γεωμορφολογικά κριτήρια το Ζαγόρι διαιρείται σε τρία τμήματα: το Ανατολικό Ζαγόρι ή «Βλαχοζάγορο», το Κεντρικό Ζαγόρι ή «Βοϊνίκο», και το Δυτικό Ζαγόρι ή «Κατούμενα». Τα τμήματα αυτά παρουσιάζουν μεταξύ τους διαφορές στο τοπίο, στη χλωρίδα, στην πανίδα και στο χρώμα της πέτρας που είναι η βασική οικοδομική ύλη. Έτσι το ανατολικό τμήμα έχει να επιδείξει πυκνή βλάστηση και πλούσια δάση με πολλούς υδάτινους πόρους, ενώ το κεντρικό και δυτικό παρουσιάζουν αδρότερη μορφή, με αποκορύφωμα δύο μοναδικής αγριότητας «γεωλογικές ιδιοτροπίες»: το φαράγγι του Αώου, που αρχίζει από το χωριό Βωβούσα, και τη χαράδρα του Βίκου, της οποίας η αφετηρία βρίσκεται κοντά στο Ρογκοβό Τσεπελόβου φαράγγι και χαράδρα διασχίζονται από τα πιο καθαρά σήμερα ποτάμια της Ευρώπης και καταλήγουν στον κάμπο της Κόνιτσας.

Read More

Iταλοί Φωτογράφοι στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα

 

Η Ελλάδα υπήρξε μία από τις πρώτες χώρες που είχε τη τύχη να δει τη φωτογραφία να εφαρμόζεται λίγο μετά την εφεύρεσή της.

Στα μέσα του Οκτωβρίου 1839, ο Picrre Gaspard Gustave Joly de Lotbiniere (1789-1865), ένας Ελβετός κτηματίας εγκαταστημένος στον Καναδά, ήταν ο πρώτος που έκανε δαγγεροτυπίες από την Αθήνα και τη Σύρο. Τα μέρη αυτά υπήρξαν και οι πρώτοι σταθμοί του μεγάλου ταξιδιού του στην Ανατολή, που είχε ξεκινήσει από τη Μασσαλία. Το Μάιο 1840 ο βαυαρός Xavier Landerer (1809-1885) προσωπικός φαρμακοποιός του βασιλιά Όθωνα, θα ασχοληθεί πειραματικά με τη δαγγεροτυπία στην Αθήνα, ενώ το 1843 ο Γάλλος μηχανικός Villeroi, ανάμεσα στις άλλες του λήψεις, θα κάνει και μια δαγγεροτυπία του Ιάκωβου Ραγκαβή, που είναι και το πρώτο φωτογραφικό πορτραίτο Έλληνα. Την ίδια περίπου περίοδο ο Γάλλος Joseph Philibert Girault de Prangey (1804-1892) θα πάρει δαγγεροτυπίες της πόλης των Αθηνών, οι οποίες είναι και οι παλιότερες φωτογραφικές εικόνες που σώζονται μέχρι σήμερα από την Ελλάδα.

Τα πρώτα χρόνια της φωτογραφίας οι ξένοι φωτογράφοι επισκέπτονται την Ελλάδα προσελκυόμενοι από τις αρχαιότητές της, ενώ οι πρώτοι Έλληνες φωτογράφοι κάνουν την εμφάνισή τους το 1847. Οι Ιταλοί φωτογράφοι έρχονται στην Ελλάδα αρκετά νωρίς. Και αν εξαιρέσει κανείς τον Felice Beato, τους αδελφούς Alinari και τον Giorgio Sommer, οι υπόλοιποι εργάστηκαν για μεγάλα διαστήματα εδώ, αρκετοί άνοιξαν φωτογραφεία και οι περισσότεροι παρέμειναν μόνιμα στην Ελλάδα. Τα Ιόνια νησιά (ή Επτάνησα) ήταν τα πρώτα μέρη όπου πήγαν Ιταλοί φωτογράφοι. Τα νησιά αυτά ήταν κάτω από Ενετική κυριαρχία από το 1386 ως το 1797. Μετά από σύντομη και διαδοχική κατοχή από Γάλλους, Ρώσους και τέλος Αγγλους, τα Ιόνια νησιά ανακηρύχθηκαν ανεξάρτητη πολιτεία, το 1815, υπό την προστασία της Αγγλίας και με Αγγλο Αρμοστή.

Read More

Ο φωτογραφικός θάλαμος Ρhotomaton

 

Τον Σεπτέμβριο του 1925 ένας παθιασμένος φωτογράφος με το όνομα Anatol Josepho πήρε το πρώτο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στις ΗΠΑ για μια αυτόματη μηχανή εμφάνισης και εκτύπωσης φωτογραφικού φιλμ. Αυτό ονομάστηκε Photomaton και το έβρισκε κανείς στους δρόμους της Νέας Υόρκης και στους σταθμούς του μετρό. Με 25 σεντς οι πελάτες μπορούσαν να βγάλουν και να παραλάβουν αμέσως τη φωτογραφία τους. Το Photomaton επεξεργαζόταν και εκτύπωνε αυτόματα οκτώ φωτογραφίες σε δέκα λεπτά.

Πρόγονος της Polaroid και της selfie, που σχηματίζεται από τις λέξεις "φωτογραφία" και "αυτόματο", ήταν ένας αυτόματος φωτογράφος που έβγαζε ταυτόχρονα  οκτώ καρέ όταν πρωτοκυκλοφόρησε και αργότερα τέσσερα φωτογραφικά καρέ σε ένα χαρτί έχοντας συχνά γοητεύσει με το αποτέλεσμα και τη διαδικασία μεγάλους καλλιτέχνες. 

Το 1929 ο André Breton και οι σουρεαλιστές φίλοι του είχαν ήδη ενδιαφερθεί για αυτό το κουτί που παράγει εικόνες.

Λίγοι άνθρωποι δεν είναι εξοικειωμένοι με την εμπειρία του Photomaton, του φωτογραφικού θαλάμου που εγκαθίσταται σε χώρους υψηλής επισκεψιμότητας. Αυτοματοποιημένος, αυτοεξυπηρετούμενος, διαθέσιμος 7 ημέρες την εβδομάδα, κοινωνικά ουδέτερος και πάνω από όλα λιγότερο δαπανηρός από ένα πορτρέτο που βγάζει ένας επαγγελματίας φωτογράφος. Αυτή η φωτογραφική διαδικασία εκδημοκρατίζει την πράξη της λήψης ενός πορτρέτου, γρήγορα, οπουδήποτε και φτηνά. 

Read More

Patricia Anne "Tish" Murtha, η φωτογράφος των εργατικών συνοικιών

 

"Υπάρχουν βάρβαρες και αντιδραστικές δυνάμεις στην κοινωνία μας, οι οποίες δεν θα αργήσουν να βγάλουν πολιτικό κεφάλαιο από μια πικραμένη νεολαία". "Οι άνεργοι, βαριεστημένοι, πικραμένοι και θυμωμένοι νέοι και νέες είναι το λάδι στη φωτιά"

Τish Murtha

Βρετανική Φωτογραφία Ντοκουμέντου

Η Murtha (1956 - 2013) γεννήθηκε στο South Shields στη Βορειοανατολική Αγγλία. Το 1976, σε ηλικία 20 ετών, έφυγε από το σπίτι της για να σπουδάσει στη Σχολή Φωτογραφίας Ντοκουμέντου του Πανεπιστημίου της Ουαλίας, στο Νιούπορτ, που ίδρυσε το μέλος του Magnum Photos  David Hurn. Αφού αποφοίτησε το 1978, επέστρεψε στο Νιούκαστλ και ξεκίνησε να καταγράφει "τις περιθωριοποιημένες κοινότητες από τα μέσα". Σε αντίθεση με άλλους φωτογράφους που ήρθαν να καταγράψουν την κοινωνική φτώχεια στην περιοχή εκείνη την εποχή, η Murtha δεν την κατέγραψε απλώς, αλλά την έζησε πραγματικά ως το τρίτο από δέκα παιδιά που μεγάλωσε σε ένα σπίτι στο Elswick του Newcastle. Κατέγραψε τις ζωές των φίλων της, της οικογένειάς της και της κοινότητας γύρω της, ενώ βρισκόταν σε ένα πρόγραμμα εργασίας για ανέργους.

Το 1982, η Murtha μετακόμισε στο Λονδίνο, όπου εργάστηκε στο London By Night (1983) μαζί με τους Bill Brandt, Brian Griffin και Peter Marlow, καταγράφοντας τη ζωή των εργαζόμενων στο σεξ στο Σόχο με τη χαρακτηριστική της ενέργεια και ενσυναίσθηση. Φαινόταν το ξεκίνημα μιας μοναδικής καριέρας, μιας νέας "ζωντανής" φωνής στη βρετανική φωτογραφία. 

Η Murtha έζησε στην πρωτεύουσα για πέντε χρόνια, δουλεύοντας για λογαριασμό του εκδοτικού οίκου Edward Arnold Publishers. Φωτογράφισε  τις ανερχόμενες διασημότητες της εποχής της Julian Clary, Philip Herbert και Declan Donnelly.

Tish Murtha

Read More

Man Ray και Σουρεαλισμός

 

Παρίσι  δεκαετία 1920 

Η πόλη έσφυζε από Αμερικανούς Bon vivants που έψαχναν να ξεφύγουν από την ποτοαπαγόρευση αναμειγνύονταν με καλλιτέχνες και διανοούμενους και όλοι μαζί κυνηγούσαν τα όνειρά τους στη Πόλη του Φωτός. Η καλλιτεχνική σκηνή του Παρισιού βγήκε από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ανανεωμένη και ανοιχτή σε ένα ευρύ φάσμα δημιουργικής έκφρασης.

Ο Μαν Ρέι έφτασε στο Παρίσι από τη Νέα Υόρκη το 1921 σε ηλικία τριάντα ετών, μπαίνοντας στην ακμή της καριέρας του σε μια σημαντική στιγμή της ιστορίας. Το Παρίσι πρόσφερε αυτό που η Νέα Υόρκη δεν μπορούσε, μία δεκτική κοινότητα καλλιτεχνών και εμπόρων που εκτιμούσαν τη μοντέρνα τέχνη και μπορούσαν να υποστηρίξουν το ριζοσπαστικά εφευρετικό έργο που ήθελε να κάνει. Οι δύο δεκαετίες που πέρασε στο Παρίσι, μέχρι το 1940, ήταν οι πιο παραγωγικές της καριέρας του.

Η φωτογράφηση για περιοδικά και πορτρέτα του εξασφάλιζε το εισόδημά του και τον έφερνε σε επαφή με τους πλούσιους και τους διάσημους. Ταυτόχρονα καθιερώθηκε στα μποέμικα καφενεία του Montparnasse. Ο Μαν Ρέι βρισκόταν ανάμεσα στους ομογενείς του, έπινε στα ίδια μπαρ με αυτούς  και έβγαζε τις φωτογραφίες τους, βίωσε το Παρίσι διαφορετικά. Αναζήτησε τη παρισινή πρωτοπορία και όχι μόνο έγινε δεκτός στον εσωτερικό της κύκλο αλλά τελικά έγινε ένας από τους κορυφαίους εικαστικούς καλλιτέχνες του γαλλικού σουρεαλιστικού κινήματος. 

Read More

Raymond Depardon, Glasgow 1980

 

"Εντάχθηκα στο πρακτορείο Magnum το 1978. Οι φωτογράφοι του Magnum είχαν πολύ διαφορετικό υπόβαθρο από το δικό μου. Ο καθένας τους προερχόταν από τη μεσαία τάξη ή την ελίτ. Χρησιμοποιούσαν μόνο φωτογραφικές μηχανές Leica και ήταν αρκετά προνομιούχοι. Το δικό μου υπόβαθρο δεν ήταν τέτοιο, έτσι ήμουν αρκετά διαφορετικός από τους άλλους στο πρακτορείο. Μερικοί από αυτούς ήταν φίλοι, όπως ο Gilles Peress ή ο Guy Le Querrec, άνθρωποι για τους οποίους τρέφω μεγάλο σεβασμό."

Raymond Depardon

Γάλλος φωτογράφος και κινηματογραφιστής  ο Depardon είναι γνωστός  για τη σειρά των φωτογραφιών του από τη Γλασκώβη οι οποίες αποτελούν αναμφίβολα ένα από τα κορυφαία σημεία του έργου του. Τραβηγμένες το 1980, αποτυπώνουν  τη χώρα και τη δεκαετία που θα ακολουθούσε, η κατάρρευση βιομηχανικών περιοχών των οποίων ολόκληρη η υποδομή αποδεκατίστηκε από τη φυγή  προς τις πόλεις, με τους εναπομείναντες κατοίκους να μην έχουν παρά να συνεχίσουν τη ζωή τους στα ερείπια. Οι φωτογραφίες του Depardon δείχνουν τη συνέχιση της ζωής, μια  αισιοδοξία που υπάρχει παρά τη συνεχή παλέτα του συννεφιασμενου καιρού, της βροχής και της εγκατάλειψης σε μια πόλη που κυριολεκτικά καταρρέει.

Το 1980, η Sunday Times ανέθεσε στον Γάλλο φωτορεπόρτερ Raymond Depardon να ταξιδέψει στη Γλασκώβη για ένα αφιέρωμα σχετικά με τις πόλεις της Ευρώπης. Δεν γνώριζε τίποτα για την πόλη και ούτε μιλούσε αγγλικά.

"Τα αγγλικά μου ήταν πολύ περιορισμένα ", είπε "δεν μπορούσα να καταλάβω καθόλου την προφορά της Γλασκώβης. Τα μικρά παιδιά στους δρόμους δεν τα πείραζε καθόλου. Δεν με καταλάβαιναν, αλλά με έπαιρναν από το χέρι και με ξεναγούσαν στα αξιοθέατά τους. Χάρη σε αυτά μπόρεσα να απαθανατίσω αυτές τις  εικόνες".

Αντί να απαθανατίσει το μοντέρνο Hillhead ή τις εντυπωσιακές Βικτοριανές λεωφόρους του κέντρου, ο Depardon τράβηξε το Govan, το Maryhill, το Gorbals και το Calton. Οι συνοικίες που επισκέφθηκε ο Depardon ήταν η πρώτη γραμμή της εργατικής τάξης της πόλης με την αποβιομηχάνιση και την ερήμωση... 

Raymond Depardon

Read More

Izis Bidermanas, η ποιητική θλίψη του Παρισιού

 

"Τύλιξε με την αγκαλιά του όλο το Παρίσι"

Manuel Bidermanas

Ο Izis, του οποίου το πραγματικό όνομα ήταν Israëlis Bidermanas, γεννήθηκε στο Marijampole (Λιθουανία, τότε μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας) στις 17 Ιανουαρίου 1911 και πέθανε στο Παρίσι στις 16 Μαΐου 1980. Ήταν Γάλλος φωτογράφος εβραϊκής και λιθουανικής καταγωγής.

Όταν γεννήθηκε στη ρωσοκρατούμενη Λιθουανία, καταγράφηκε με το όνομα Izraël Biderman, το οποίο άλλαξε σε Israëlis Bidermanas μετά την ανεξαρτησία του 1918. Σπούδασε στο Εβραϊκό Σχολείο, όπου είχε το παρατσούκλι "ο ονειροπόλος".

Μετανάστευσε στο Παρίσι το 1930, αποφεύγοντας τις αντισημιτικές διώξεις θέλοντας να γίνει ζωγράφος. Εργάστηκε παράνομα σε διάφορα φωτογραφικά εργαστήρια και από το 1933 ήταν υπεύθυνος ενός παραδοσιακού φωτογραφικού στούντιο στο 13ο διαμέρισμα. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, κατέφυγε στο Ambazac στο Limousin το 1942. Συνελήφθη και βασανίστηκε από τους Ναζί, στη συνέχεια όμως απελευθερώθηκε από την Αντίσταση και εντάχθηκε στο αντάρτικο κίνημα. Φωτογράφισε τους συναγωνιστές του μεταξύ των οποίων και τον συνταγματάρχη Georges Guingouin. Ο Robert Giraud, ποιητής και δημοσιογράφος της Αντίστασης μαζί με τον René Rougerie ήταν από τους πρώτους που έγραψαν για τον Izis στο εβδομαδιαίο περιοδικό της Αντίστασης Unir.

Read More

Sabine Weiss, ο αστέρας της Ουμανιστικής Φωτογραφίας

 

"'Εζησε τόσο διαφορετικές περιόδους ως φωτογράφος, ως γυναίκα σε έναν κόσμο ανδρών, ως μητέρα. Ήταν τόσο πρωτόγνωρο για εκείνη την εποχή να μπορεί κάποιος να είναι όλα αυτά. Η Sabine αντιπροσωπεύει τη δύναμη και το θάρρος να είσαι μια ανεξάρτητη γυναίκα που επιλέγει το δρόμο της με μεγάλη αποφασιστικότητα".

Marion Weiss

Ιανουάριος 1924 – Δεκέμβριος 2021

Γεννημένη στην Ελβετία και πολιτογραφημένη Γαλλίδα υπήκοος από το 1975, η Sabine Weiss γνώριζε από πολύ μικρή ηλικία ότι η φωτογραφία θα γινόταν το μέσο έκφρασής της. Στην ηλικία των 12 ετών, αγόρασε μια φωτογραφική μηχανή από βακελίτη με το χαρτζιλίκι της και έκανε εκτυπώσεις επαφής σε ξύλινα πλαίσια που εξέθετε στον ήλιο στο περβάζι του παραθύρου της. Αργότερα μαθήτευσε στη Γενεύη στο Boissonna's το πιο φημισμένο φωτογραφικό εργαστήριο της Ελβετίας, όπου έμαθε όλο το φάσμα των φωτογραφικών τεχνικών, πριν αποφασίσει να ακολουθήσει το δικό της δρόμο.

 Έφτασε στο Παρίσι το 1946 και έγινε βοηθός του Willy Maywald, ενός διάσημου φωτογράφου μόδας, τότε άρχισε να γίνεται γνωστή μέσα στη δεκαετία του 1950. Συνεργάστηκε με μεγάλα περιοδικά της εποχής όπως  Vogue, Esquire, Life. Εκτός από τη δουλειά της για πρακτορεία, περνούσε το χρόνο της περπατώντας στους δρόμους του Παρισιού για να απαθανατίσει στιγμές της καθημερινής ζωής. Οι εικόνες αυτές, άλλοτε ιδιόρρυθμες, άλλοτε τρυφερές, είναι η ατμόσφαιρα του Παρισιού μετά τον πόλεμο και τη συνδέουν με ανθρωπιστές φωτογράφους όπως ο Willy Ronis, ο Robert Doisneau, ο Brassaï και ο Izis Bidermanas.

Sabine Weiss

Read More

Christophe Jacrot, ο φωτογράφος του χειμώνα

 

"Κατά τη γνώμη μου, υπάρχουν δύο τρόποι για να αποτυπώσει ένας φωτογράφος τον κόσμο, από τη μία πλευρά να συλλάβει τη φρίκη του και από την άλλη να την υποβαθμίσει. Εγώ επέλεξα τον δεύτερο. Πιο συγκεκριμένα, μου αρέσει ο τρόπος με τον οποίο η βροχή, το χιόνι και η κακοκαιρία ξυπνούν μέσα μου ένα αίσθημα ρομαντικής μυθοπλασίας".

"Βλέπω αυτά τα στοιχεία ως ένα μυθικό έδαφος για τη φωτογραφία, ένα υποβαθμισμένο οπτικό σύμπαν με ισχυρή υποβλητική δύναμη και με πλούτο λεπτών φώτων. Αυτό το σύμπαν διαφεύγει από τους περισσότερους από εμάς, αφού είμαστε πολύ απασχολημένοι με το να κρυβόμαστε όταν αυτό συμβαίνει. Ο άνθρωπος γίνεται μια φανταστική σιλουέτα που περιπλανιέται στους κινδύνους της βροχής και του χιονιού".

Christophe Jacrot

Γεννημένος το 1960, ο Christophe Jacrot είναι ένας σύγχρονος φωτογράφος που ζει και εργάζεται στο Παρίσι. Ο Jacrot ασχολείται με τη φωτογραφία από την εφηβεία του, πρωτοεμφανίστηκε στα καλλιτεχνικά πράγματα  με τον κινηματογράφο.  Σκηνοθέτησε αρκετές βραβευμένες ταινίες μικρού μήκους - στα φεστιβάλ Avoriaz και Chamrousse - καθώς και μια μεγάλου μήκους ταινία "House Arrest" το 2000. Το 2006 αποφάσισε να επιστρέψει στην παλιά αγαπημένη του ενασχόληση, τη Φωτογραφία.

Κάποτε όταν του ανατέθηκε να δημιουργήσει ευχάριστες και ηλιόλουστες εικόνες του Παρισιού για ένα τουριστικό φυλλάδιο, ο Jacrot κατέληξε να δημιουργήσει ένα ξεχωριστό καλλιτεχνικό έργο που αφορά το Παρίσι το χειμώνα... 

"Ο καιρός ήταν απελπιστικά κακός, γεγονός που μου έδωσε την ιδέα να φωτογραφίσω αρκετές μη παραδοσιακές εικόνες του Παρισιού για να αποτυπώσω αυτή την εκπληκτική ατμόσφαιρα που λίγοι φωτογραφίζουν. Είχα στο μυαλό μου την υπέροχη φωτογραφία του Henri Cartier Bresson με τον Giacometti στη βροχή και τη φωτογραφία ενός τύπου που πηδάει πάνω από μια λακκούβα μπροστά από το Trocadero, του Elliott Erwitt".

Read More

Vladimir Lagrange, The Thaw

 

 "H Απόψυξη"

"Το καθήκον μου ήταν να γνωρίσω στον αναγνώστη τη δουλειά των μεταλλουργών, των πιλότων, των ανθρακωρύχων, των γιατρών, των αγροτών, τη ζωή τους και να το κάνω αυτό με ειλικρίνεια"

Οι "ευτυχισμένοι" εργαζόμενοι από τις σκηνοθετημένες, ιδεολογικά εγκεκριμένες φωτογραφίες αντικαταστάθηκαν με ρεπορτάζ από την πραγματική ζωή. Η "απόψυξη" στη σοβιετική πολιτική σκηνή μετά τη Περεστρόϊκα οδήγησε σε "απόψυξη" και στη φωτογραφία. Οι επίσημες προπαγανδιστικές λήψεις πέρασαν στο παρασκήνιο και αντικαταστάθηκαν από ζωντανές στιγμές της πραγματικής ζωής της Σοβιετικής 'Ενωσης.

Ο Vladimir Lagrange αγαπούσε τη φωτογραφία από την παιδική του ηλικία. Φίλοι, συγγενείς ή απλώς τυχαίοι άνθρωποι έχουν αποτυπωθεί από το φακό του. Το 1959, όταν ήταν 20 ετών, ξεκίνησε την καριέρα του ως φωτορεπόρτερ στο TASS, το κύριο πρακτορείο ειδήσεων της χώρας. Ο φωτογράφος έγινε μάρτυρας της μεταβατικής εποχής στη Σοβιετική 'Ενωση, αποτυπώνοντας λυρικά τη καθημερινή της ζωή.

Read More

Ray Metzker, ένας περιπλανόμενος διανοούμενος φωτογράφος

 

"Το γιατί μια φωτογραφία ξεχωρίζει ανάμεσα σε πολλές άλλες είναι πάντα ένα μυστήριο. Στην αρχή το θέμα δεν είναι ποτέ ακριβώς γνωστό, αλλά στην πορεία της εργασίας μου κάτι εμφανίζεται στο φιλμ ή στην εκτύπωση που μου μιλάει. Δεν μπορώ να προβλέψω πότε θα συμβεί αυτό, ωστόσο όταν συμβαίνει υπάρχει ένας ενθουσιασμός. Και αυτό είναι ένα από τα πράγματα που με κρατάνε σε εγρήγορση"

Ο Ray Metzker γεννήθηκε το 1931 στο Μιλγουόκι. Φοίτησε στο Institute of Design του Σικάγο το 1956, μια σχολή που εκείνη την εποχή αναφερόταν ως το νέο Bauhaus, όπου σπούδασε με τους συναδέλφους του μοντερνιστές φωτογράφους Harry Callahan και Aaron Siskind. Μετά την απόκτηση του μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών από το Ινστιτούτο το 1959, το έργο του Metzker άρχισε να συγκεντρώνει ολοένα και μεγαλύτερη προσοχή και κριτική εκτίμηση, πρώτα και κύρια από τον Edward Steichen, ο οποίος εκείνη την εποχή ήταν επιμελητής φωτογραφίας στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης.  

 Στις αρχές της καριέρας του, το έργο του χαρακτηριζόταν από ασυνήθιστη ένταση. Η σύνθεση, η πολλαπλή έκθεση, η επικάλυψη αρνητικών, η αντιπαράθεση δύο εικόνων, το solarization και άλλα μορφικά μέσα αποτελούσαν αναπόσπαστο μέρος της εργασίας του.  Ήταν αφοσιωμένος στην ανακάλυψη των δυνατοτήτων της ασπρόμαυρης φωτογραφίας κατά τη διάρκεια της λήψης και της εκτύπωσης και επέδειξε άριστη δεξιοτεχνία σε κάθε στάδιο της φωτογραφικής διαδικασίας. Η μοναδική και συνεχώς εξελισσόμενη μαεστρία του Ray Metzker στο φως, τη σκιά και τη γραμμή μεταμορφώνουν το συνηθισμένο σε ένα βασίλειο καθαρής οπτικής απόλαυσης.

Read More

Street Seen - Lisa Hostetler

 

Street Seen: "The Psychological Gesture in American Photography", 1940-1959

Η ψυχολογική χειρονομία στην αμερικανική φωτογραφία, 1940-59

Μια εμπεριστατωμένη και πλούσια εικονογραφημένη ματιά σε έξι μεταπολεμικούς φωτογράφους, μαζί με μια επιλογή από προκατόχους και συγχρόνους τους που αποτυπώνει μια μοναδική και κομβική στιγμή στην αμερικανική φωτογραφική ιστορία. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και τα επακόλουθά του εγκαινίασαν μια νέα εποχή καλλιτεχνικής έκφρασης. Ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός, το φιλμ νουάρ, η ποίηση Beat και η νέα δημοσιογραφία θεωρούνται συχνά απαντήσεις στη σοκαριστική πραγματικότητα του πολέμου. Οι φωτογράφοι ανταποκρίθηκαν στην ίδια κατάσταση με εικόνες που έσπασαν τους κανόνες της συμβατικής φωτογραφικής τεχνικής. 

Το Street Seen, είναι ένας συνοδευτικός τόμος μιας έκθεσης που αναδεικνύει έξι φωτογράφους κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά τον πόλεμο. Η αμείλικτη ματιά της Lisette Model στο αστικό περιβάλλον, τα πορτρέτα του Louis Faurer με τους εκκεντρικούς στην Times Square, οι στοιχειωμένες νυχτερινές εικόνες του Ted Croner, οι υποβλητικές ματιές της καθημερινής ζωής του Saul Leiter, το γραφικό, συγκρουσιακό στυλ του William Klein και η τεκμηρίωση των αμερικανικών ιδανικών που πήγαν στραβά από τον Robert Frank. 

William Klein, New York 1955

Read More