Η Σουρεαλιστική προσέγγιση της Φωτογραφίας...
Tι είναι η λομογραφία;
Είναι η χρήση φτηνών design μηχανών για τη λήψη retro φωτογραφιών.
Tο "Don't Think Just Shoot" («Mη σκέφτεσαι, απλώς τράβα») είναι το μότο, και ο σκοπός κάθε λομογράφου είναι να απολαμβάνει θολές, στραβές και αποτυχημένες φωτογραφίες από κάθε στιγμή της ζωής του. Oι μηχανές έκαναν αρχικά την εμφάνισή τους στη Pωσία και αργότερα αναπαράχθηκαν στην Aυστρία, η οποία θεωρείται πλέον η πατρίδα των lomo.
Λένινγκραντ, τέλη της δεκαετίας του '70. Το εργοστάσιο κατασκευής οπτικών συστημάτων για τον ρωσικό στρατό δέχεται παραγγελία της KGB για την κατασκευή μιας φωτογραφικής μηχανής νέου τύπου, την οποία θα χρησιμοποιούσαν στη συνέχεια οι πράκτορές της. Ο μηχανικός Μιχαήλ Ροντιόνοφ σχεδιάζει μια φωτογραφική μηχανή με χειροποίητο φακό 32 mm, η οποία παίρνει το όνομα του εργοστασίου: LOMO (Leningrado Optica Mecanica).
Το 1984 κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά στη Ρωσία αλλά οι μετέπειτα εξελίξεις οδήγησαν στην παύση της παραγωγής της. Δέκα περίπου χρόνια αργότερα δύο βιεννέζοι φοιτητές βρέθηκαν στο Λένινγκραντ και χρειάστηκε να αγοράσουν μια φτηνή φωτογραφική μηχανή για τις τυπικές τουριστικές φωτογραφίες.
Οταν όμως τις εμφάνισαν ανακάλυψαν ότι οι εικόνες είχαν μια ιδιαίτερη γοητεία χάρη στον γωνιώδη φακό της και στα υπόλοιπα τεχνικά χαρακτηριστικά με τα οποία την «προίκισε» ο σχεδιαστής της.
Η Διεθνής Λομογραφική Ενωση μετράει ήδη πάνω από 25.000 μέλη σε όλο τον κόσμο και η τάση είναι αυξητική. Αυτό που γεννήθηκε αυθόρμητα πριν από πέντε χρόνια στο βιεννέζικο undreground ως καλλιτεχνική ιδέα σχετική με τη φωτογραφία έχει μετατραπεί σήμερα σε ένα ευρύ διεθνές κίνημα. «Η λομογραφία είναι τρόπος ζωής» μας λέει ο ισπανός «λομοπρεσβευτής» Πασκουάλ Καπρίλε και συμπληρώνει: «Ο λομογράφος είναι ένα άτομο ανήσυχο, που δεν προσαρμόζεται στις νόρμες, του αρέσουν τα ταξίδια και οι μετακινήσεις».
Δεν χρειάζεται ούτε να εστιάσεις, ούτε να υπολογίσεις το φως, ούτε φλας. Ξέχασε τη ρύθμιση του διαφράγματος, της ταχύτητας, του φιλμ.
Πείτε αντίο στη δικτατορία της τεχνικής. Η φιλοσοφία του όλου εγχειρήματος είναι η αναζήτηση του αυθεντικού, μιας καινούργιας οπτικής γωνίας. «Ενα από τα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά της LOMO», μας λέει ο Πασκουάλ «είναι ότι ρυθμίζει η ίδια την ποσότητα του φωτός που εισέρχεται από το διάφραγμα. Η ίδια η μηχανή, με το διπλό της "κλικ" σού δίνει να καταλάβεις πόσο χρόνο χρειάστηκε για να τραβήξει τη φωτογραφία».
Οι λομογράφοι πιστεύουν ότι όλες οι φωτογραφίες αξίζουν, στόχος τους είναι ο εκδημοκρατισμός της φωτογραφίας. Αναπτύσσουν συνειδητά ένα καινούργιο πειραματικό στυλ στην τέχνη της φωτογραφίας στη συγκεκριμένη περίπτωση, λομογραφίας στις πιο απρόσμενες καταστάσεις και από τις πλέον απίστευτες θέσεις, για να εμφανιστούν έπειτα με το χαμηλότερο δυνατόν κόστος. Το αποτέλεσμα είναι μια πλημμυρίδα από αυθεντικές φωτογραφικές στιγμές, πολυποίκιλες, αλλοπρόσαλλες, ασυνήθιστες, που σχηματίζουν σιγά σιγά ένα μωσαϊκό, μετατρέπονται σε μια θάλασσα από χιλιάδες λομογραφίες, που εντυπωσιάζουν ακόμη και τον πιο δύσπιστο θεατή χάρη στην εκφραστική δύναμή τους και στην πολυχρωμία.
Αρνούνται πεισματικά την έκθεση του έργου τους σε κλειστές αίθουσες και δείχνουν την προτίμησή τους στις εκθέσεις σε μη συμβατικούς χώρους.
Γι΄ αυτό οι κύριοι στόχοι της Λομογραφίας δεν είναι το τέλειο καδράρισμα, η ποιότητα ή οι κανόνες μιας επαγγελματικής φωτογραφίας, αλλά η αυθόρμητη φωτογράφηση της καθημερινής ζωής, με αναπάντεχα αποτελέσματα ορισμένες φορές...
Oι 10 κανόνες της λομογραφίας
1. Έχε τη lomo σου πάντα μαζί για να φωτογραφίζεις οτιδήποτε σου κινεί το ενδιαφέρον.
2. Xρησιμοποίησέ την κάθε ώρα της μέρας και της νύχτας.
3. H λομογραφία δεν σταματάει τη ζωή σου, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της, όπως το περπάτημα, ο ύπνος και η αναπνοή.
4. Mην κοιτάς από το φακό. Σήκωσε τη lomo σου ψηλά, πίσω από το κεφάλι σου, ανάποδα, όπως θέλεις, δεν υπάρχει πρέπει.
5. Πλησίασε τα αντικείμενα που θέλεις να φωτογραφίσεις όσο πιο πολύ μπορείς.
6. Mη σκέφτεσαι. Aπάλλαξε τον εαυτό σου από κάθε σκέψη, βγες στο δρόμο και τράβα ό,τι θέλεις.
7. Nα είσαι γρήγορος. Δέκα δευτερόλεπτα κάνουν τη διαφορά στη λομογραφία.
8. Δεν χρειάζεται να ξέρεις τι έχεις τραβήξει πριν εμφανίσεις το φιλμ. Bγάλε όσες φωτογραφίες θέλεις, και ό,τι βγει. H λομογραφία χαίρεται κάθε στιγμή της ζωής.
9. Δεν χρειάζεται να ξέρεις τι τράβηξες ούτε μετά. Mην κοιτάζεις τις φωτογραφίες προσπαθώντας να θυμηθείς ακριβώς τι τράβηξες. Aπλά συνέβη.
10. Ξέχνα τους δέκα κανόνες. H λομογραφία δεν έχει κανόνες.
Η Σουρεαλιστική αυτή προσέγγιση της φωτογραφίας, έχει έναν ακόμη ιδιαίτερο λόγο : Απαιτείται εμφάνιση φίλμ! Αν βρεθεί στο διάβα σου μια Lomo, δοκίμασε και θα εκπλαγείς απο το διαφορετικό τράβηγμα, τη διαφορετική ματιά.
LOMOGRAPHY ΕΙΝΑΙ:
Μέρα και νύχτα, Εθνικό και Διεθνές, κανείς και όλοι, νέο και παλαιό, αίσθηση και απουσία των αισθήσεων, ανεξαρτησία και συλλογικότητα, τέχνη και αντι-τέχνη, φυσικό και πολιτικό, κότα και αυγό, Αδάμ και Εύα, Hip και Hop, Μπρετόν και Ντυσάν, καλά νέα και κακά νέα, καφές και τσιγάρο, λογικό και παράλογο, γρήγορο και αργό, μέσα και έξω, ημέρα και νύχτα, πάνκ και σιτσουονιστές, πάθος και ευχαρίστηση, κέφι και αστεία, εξειδίκευση και ανειδίκευτοι, στάση και όχι απλώς μια κάμερα, έμμονη ιδέα και άρνηση, δραστήριος και αραχτός, φτηνός και εύθυμος, σούσι και πούρα, Wolfgang και Mathias, παντού και πουθενά, DADA και MOMA, σάλτσα και πολτός ψωμί και νερό, του χεριού και εύχρηστο, μπύρα και κρασί, UNDERGROUND και υψιπετής, ζάχαρη και καρυκεύματα, ποιότητα και ποσότητα, ψάρια και πατάτες, Τόκιο και Παρίσι, Θεσσαλονίκη και Αθήνα, Πόντος και Πελασγία, σύγχρονο και παραδοσιακό, BLACK AND WHITE, γραμμή στο έδαφος και πέρα απ'αυτή, με καπέλο και χωρίς καπέλο, συνειδητός και ασυνείδητος, αυθόρμητος και σχηματικός, γάλα και ζάχαρη, στεγνό και βρεγμένο, φορμαρισμένο και σε ελεύθερο στυλ, καλοκαίρι και χειμώνας, τρέλα και φιλοδοξία, in και out, τίποτε και τα πάντα, σύντομο και αιχμηρό, γρήγορος και μανιασμένος, ευθεία και γεμάτη περιστροφές, καλή και κακή, προαιρετική και υποχρεωτική, κρέας και χόρτο, πιθανότητες και μακροχρόνια προετοιμασία, Α και Ω, φόρμα και περιεχόμενο, θάλασσα και στεριά, δεξιά και αριστερά, αναίδεια και θράσος, νύχτα στην πιάτσα και νύχτα στο σπίτι, ματ και γυαλιστερό, άφιξη και αναχώρηση, μοίρα και αγώνας, φως και σκοτάδι, κρεβάτι και δρόμος, θετικό και αρνητικό, καλές ειδήσεις και κακές ειδήσεις, γεωγραφικό μήκος και γεωγραφικό πλάτος, μίσος και αγάπη, Ρωμαίος και Ιουλιέτα, εδώ και εκεί, αγκαλιές και φιλιά, λαμπερό και δροσερό, 0,5m και άπειρο, μπέικον και αυγά, νέος και γέρος, ωραίος και άνετος, γλυκός και αδιάκριτος, ζωή και ψυχή, κοντά και μακριά, όμορφη και αλλόκοτη, γάτες και σκύλοι, κινούμενη και κουνημένη, minimum και maximum, όλη μέρα και κάθε μέρα, ψηλά και χαμηλά, ξεκούραση και ανάπαυση, ηλιοφάνεια καις σκιές, όλη μέρα κάθε μέρα, και μαζί και μόνος, μερικές φορές ή όσο συχνά θέλεις.
LOMOWALLS ΕΙΝΑΙ:
ένα ακόμη από τα χαρακτηριστικά της LOMO. Είναι η ιδέα για το πώς πως πραγματοποιούμε εκθέσεις με έργα LOMO. Ο σχεδιασμός προβλέπει μεγάλα κολάζ.
Πολλές πολλές διαφορετικές λομοεικόνες από όλα τα είδη των λομομηχανών (compact, supersampler, actionsampler, pop 9 κ.τ.λ.) συνυπάρχουν.
Διαστάσεις των έργων είναι 10×15, 20×30 ή 40×30 cm.
Η κάθε εικόνα «παίζει» με πολλά τυπώματα (π.χ. 5 ή 10φορές).
Όλες μαζί τοποθετούνται ώστε να φτιάξουν ένα μεγάλων διαστάσεων poster, έναν λομότοιχο (Lomowall)
Οι φωτογραφίες καλούνται η μία μετά ή επάνω από την άλλη, σα μωσαϊκό, χωρίς κενά αναμεταξύ τους και καθώς κάποιες εικόνες επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά, δημιουργείται μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα και ο τοίχος αποκτά ξεχωριστό ρυθμό. Αυτή η αρχή εφαρμόζεται όχι μόνο σε μικρούς τοίχους (π.χ. 2m2), αλλά και σε τοίχους τεραστίων διαστάσεων. Με αφορμή το ετήσιο παγκόσμιο συνέδριο οι απανταχού της οικουμένης λομογράφοι στέλνουν εικόνες που γεμίζουν τοίχους χιλιόμετρα μακρύς.
ΟΙ ΜΗΧΑΝΕΣ LOMO EINAI:
1. LOMO KOMPACT AUTOMAT
Η παλαιά θρυλική lomo από το Λένινγκραντ της πάλαι ποτέ USSR, με τη σφραγίδα σήμερα της Αγ. Πετρούπολης. Πλήρως αυτόματη (στις τελευταίες της εκδόσεις). Από βαρύ συνθετικό υλικό και μέταλλο, με έναν απίστευτα απόλυτα αιχμηρό φακό 32mm (wide-angle) ιδανικό και για νυχτερινές λήψεις (εξ αιτίας της φωτεινότητας του) καθώς «βλέπει» τα πάντα και δίνει λαμπερά χρώματα, κάνοντας τα βαρετά 135άρια μας να γεμίζουν ζωή.
2. SUPER SAMPLER
Πλαστική μηχανή με 4 φακούς υψηλής ποιότητος (τον ένα κάτω από τον άλλο). Με κάθε πάτημα του κουμπιού, καταγράφοντε στο απλό 135άρι φιλμ, τέσσερεις πανοραμικές φωτογραφίες με διαφορά χρόνου 0,25 τον δευτερολέπτου η μία από την άλλη. Η μηχανή δε διαθέτει σκόπευτρο ακριβώς για να μπορεί να κινείται από και προς όλες τις κατευθύνσεις. Τα αποτελέσματα είναι μία τελείως νέα και ανεξάρτητη «μέθοδος» φωτογράφισης, που εξαρτάται από την κίνηση τόσο του θέματος, όσο και της ίδιας της μηχανής ή του χεριού του φωτογράφου. Κουνήσου φωτογράφε, τρέχα, πήδα, πέτα, εκστασιάσου, ξέχασε τον παραδοσιακό τρόπο φωτογράφισης που ήξερες. Πλησίασε ή σκάστο, χόρεψε γύρω από το θέμα σου ή κάνε μια τούπμα την ώρα του κλικ. Ξέχνα τις παγοκολώνες φωτογράφους που ήξερες.
3. CYBER SAMPLER
Πλαστική μηχανή με 4 φακούς (σε ζευγάρια), που καταγράφει τέσερεις διαφορετικούς λήψεις σε ένα αρνητικό των 135. Με το πάτημα του κουμπιού, οι φακοί ανοίγουν ο ένας μετά τον άλλο με διαφορά 0,5 του δευτερολέπτου, καταγράφοντας την κίνηση του θέματος ή του χεριού. (ίδιας φιλοσοφίας με την προηγούμενη αλλά με διαφορετική φόρμα). Διαθέτει σκόπεντρο αν και δεν γνωρίζω κανέναν φίλο αυτής της μηχανής που να το χρησιμοποιεί. Φυσικά η τύχη παίζει σημαντικό ρόλο στο αποτέλεσμα, αλλά έτσι είναι η ζωή, αυτός που παίζει μαζί της κερδίζει. Κυνήγα το θέμα σου και ξέχνα τα προβλήματα του κάδρου, τη μιζέρια της εξάρτησης από την τεχνική, τη μοναξιά των φωτομετρήσεων. Όταν αρχίζει η δράση, η μηχανή αυτή σου δίνει σχήματα, κάδρα και χρώματα που με τίποτα δε μπορούσες να φανταστείς πριν σα φωτογράφος.
4. LOMO POP 9
Είναι η νέα ελαφριά μηχανή, η πρώτη της LOMO με ενσωματωμένο φλάς, που ήλθε να καλύψει τις ανάγκες και σε χαμηλούς φωτισμούς. Διαθέτει 9 φακούς και ένα διάφραγμα, που σημαίνει ότι στο ίδιο αρνητικό των 135 καταγράφονται 9 ταυτόχρονες εικόνες με μικρή μεταξύ τους στερεοσκοπική διαφορά, εξ αιτίας της μεταξύ των φακών απόστασης.
5. LOMO ή LUBITEL
Διοπτική 6×6 μηχανή. Η γνωστή σε όλες τις προηγούμενες γενιές μεσαίου φόρμα μεσαίου φορμά μηχανή μπήκε στα σπίτια και των νεοτέρων με την αθρόα εισαγωγή που έκαναν οι επαναπατρισθέντες από την πρώην Σοβιετική Ένωση.
Διάσημοι λομογράφοι
David Byrne, Laurie Anderson, Underworld, Moby, Nabayoshi Araki, Daft Punk, Body Minck, Leningrand Cowboys.
Λομογραφία
κείμενο Παπαγεωργίου Χάρης, απόσπασμα από την εφμ. "Το Βήμα" , 4/1998
«Η λομογραφία είναι τρόπος ζωής» μας λέει ο ισπανός «λομοπρεσβευτής» Πασκουάλ Καπρίλε και συμπληρώνει: «Ο λομογράφος είναι ένα άτομο ανήσυχο, που δεν προσαρμόζεται στις νόρμες, του αρέσουν τα ταξίδια και οι μετακινήσεις».
Δεν χρειάζεται ούτε να εστιάσεις, ούτε να υπολογίσεις το φως, ούτε φλας. Ξέχασε τη ρύθμιση του διαφράγματος, της ταχύτητας, του φιλμ... Πείτε αντίο στη δικτατορία της τεχνικής. Η φιλοσοφία του όλου εγχειρήματος είναι η αναζήτηση του αυθεντικού, μιας καινούργιας οπτικής γωνίας. «Ενα από τα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά της LOMO», μας λέει ο Πασκουάλ «είναι ότι ρυθμίζει η ίδια την ποσότητα του φωτός που εισέρχεται από το διάφραγμα. Η ίδια η μηχανή, με το διπλό της "κλικ" σού δίνει να καταλάβεις πόσο χρόνο χρειάστηκε για να τραβήξει τη φωτογραφία». Υπάρχει κάποιο μυστικό όμως; «Το μυστικό κρύβεται πρώτα στη διάθεση αυτών που τη χρησιμοποιούν και ύστερα στο γεγονός ότι η LOMO, από το ίδιο της το όνομα κιόλας, μοιάζει με παιχνίδι. Αυτό έχει σαν συνέπεια να μη σε παίρνει κανείς στα σοβαρά όταν τη χρησιμοποιείς, αφού κανείς δεν πιστεύει ότι με αυτό το μηχανάκι βγάζεις φωτογραφίες. Κατ' αυτόν τον τρόπο, πρώτον, δεν ενοχλείς κανένα όποια στιγμή και να στρέψεις πάνω του τον φακό μιας LOMO και, δεύτερον, πετυχαίνεις τη μέγιστη δυνατή αυθεντικότητα αφού έχεις αποφύγει το χειρότερο: την πόζα».
Οι λομογράφοι πιστεύουν ότι όλες οι φωτογραφίες αξίζουν, στόχος τους είναι ο εκδημοκρατισμός της φωτογραφίας. Αναπτύσσουν συνειδητά ένα καινούργιο πειραματικό στυλ στην τέχνη της φωτογραφίας στη συγκεκριμένη περίπτωση, λομογραφίας στις πιο απρόσμενες καταστάσεις και από τις πλέον απίστευτες θέσεις, για να εμφανιστούν έπειτα με το χαμηλότερο δυνατόν κόστος. Το αποτέλεσμα είναι μια πλημμυρίδα από αυθεντικές φωτογραφικές στιγμές, πολυποίκιλες, αλλοπρόσαλλες, ασυνήθιστες, που σχηματίζουν σιγά σιγά ένα μωσαϊκό, μετατρέπονται σε μια θάλασσα από χιλιάδες λομογραφίες, που εντυπωσιάζουν ακόμη και τον πιο δύσπιστο θεατή χάρη στην εκφραστική δύναμή τους και στην πολυχρωμία. Αρνούνται πεισματικά την έκθεση του έργου τους σε κλειστές αίθουσες και δείχνουν την προτίμησή τους στις εκθέσεις σε μη συμβατικούς χώρους. Οι χρυσοί κανόνες του λομογράφου Εχε πάντα και παντού μαζί σου τη LOMO. Χρησιμοποίησέ την οποιαδήποτε ώρα της ημέρας ή της νύχτας. Το να τραβάς λομογραφίες δεν διακόπτει την καθημερινή σου απασχόληση, την θέτει απλώς επί σκηνής. Πλησίασε όσο περισσότερο μπορείς τους φωτογραφικούς σου στόχους. Μη σκέφτεσαι. Να είσαι γρήγορος. Δεν είναι απαραίτητο να ξέρεις από πριν τι έχεις στο φιλμ. Ούτε μετά. Δοκίμασε τη φωτογράφηση με το δάχτυλο. Μη δίνεις σημασία σε κανένα χρυσό κανόνα.
